Беларусь
Deutschland
United States
France
Қазақстан
Lietuva
Россия
ประเทศไทย
Украина
Вірусалогія навука аб вірусах якая сканцэнтравана на наступных аспектах вірусаў іх структура класіфікацыя і эвалюцыя шля
Вірусалогія
Вірусалогія — навука аб вірусах, якая сканцэнтравана на наступных аспектах вірусаў: іх структура, класіфікацыя і эвалюцыя, шляхі заражэння і выкарыстання клетак-гаспадароў для ўзнаўлення, іх узаемадзеянні з фізіялогіяй і імунітэтам заражанага арганізма, захворванні, якія яны выклікаюць, метады іх ізалявання і размнажэння, і іх выкарыстання ў даследаваннях і тэрапіі. Вірусалогія лічыцца раздзелам мікрабіялогіі і медыцыны.
Класіфікацыя
- Агульная вірусалогія вывучае прыроду вірусаў, іх будову, размнажэнне, біяхімію, генетыку, паходжанне і пашырэнне ў прыродзе.
- Медыцынская, ветэрынарная і сельскагаспадарчая вірусалогія даследуе патагенныя вірусы, іх інфекцыйныя ўласцівасці, распрацоўвае меры папярэджання, дыягностыкі і лячэння захворванняў, якія імі выклікаюцца.
- Малекулярная вірусалогія
Гісторыя вірусалогіі
Слова «вірус» з'явілася ў 1599 годзе і першапачаткова азначала «яд» .
Самая ранняя форма вакцынацыі, вядомая як варыаляцыя, была распрацавана некалькі тысяч гадоў таму ў Кітаі. Яна звязана з ужываннем матэрыялаў ад хворых на воспу ў мэтах імунізацыі іншых. У 1717 годзе лэдзі Мэры Уортлі Мантэгю назірала за гэтай практыкай у Стамбуле і паспрабавала папулярызаваць яе ў Англіі, але сутыкнулася з вялікім супраціўленнем. У 1796 годзе Эдуард Джэнер распрацаваў больш бяспечны метад, з выкарыстаннем каровінай воспы, каб паспяхова імунізаваць хлопчыка супраць воспы, і гэтая практыка атрымала шырокае распаўсюджанне. Прышчэпкі супраць іншых вірусных захворванняў, у тым ліку паспяховай вакцынацыі супраць шаленства, былі зроблены Луі Пастэрам у 1886 годзе. Прырода вірусаў, аднак, была яшчэ незразумелая для гэтых даследчыкаў.
Вірусалогія як навука пачала фарміравацца ў канцы 19 стагоддзя пасля адкрыцця рускім вучоным Дз. І. Іваноўскім у 1892 годзе віруса тытунёвай мазаікі. Узбуджальнік мазаічнай хваробы называўся Дз. І. Іваноўскім па-рознаму, тэрмін «вірус» яшчэ не быў уведзены, іх называлі то «фільтруючыміся бактэрыямі», то проста «мікраарганізмамі».
У 1898 годзе галандскі батанік Марцін Беерынк паўтарыў вопыты Дз. І. Іваноўскага і назваў такія мікраарганізмы «фільтруючыміся вірусамі». У скарочаным выглядзе гэта назва і стала пазначаць дадзеную групу мікраарганізмаў.
Былі вызначаны вірусы яшчуру (1898) і жоўтай ліхаманкі (1901), потым вірусы — узбуджальнікі шаленства, воспы, поліяміэліту, , .
У 1911 годзе даказаў вірусную прыроду раку — саркомы Раус (толькі ў 1966 годзе, праз 55 гадоў, яму была ўручана за гэта адкрыццё Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне).
Існаванне вірусаў, якія паражаюць бактэрыі (бактэрыяфагі), упершыню было прызнана Фрэдэрыкам Туортам ў 1911 годзе, і, незалежна, Феліксам Д'Эрэлем у 1917 годзе. Той факт, што бактэрыі могуць лёгка быць вырашчаны, прывёў да выбуху даследаванні вірусалогіі.
Прычына разбуральнай пандэміі іспанскага грыпу 1918 года была першапачаткова незразумелая. У канцы 1918 года французскія вучоныя паказалі, што «фільтруючыся вірус» можа перадаць захворванне людзям і жывёлам, выконваючы .
Вірусалогія ў Беларусі
На Беларусі распрацоўка пытанняў вірусалогіі пачалася ў 1924 годзе і звязана з вырабам і выкарыстаннем вакцын супраць воспы і шаленства.
Асноўныя навуковыя цэнтры па медыцынскай і ветэрынарнай вірусалогіі — Беларускія НДІ эпідэміялогіі і мікрабіялогіі, эксперыментальнай ветэрынарыі, рыбнай гаспадаркі, БДУ і інш.
Распрацаваны актыўныя злучэнні супраць вірусаў грыпу, энцэфаліту і інш., удасканалена сістэма аховы пры даследаванні патагенных узбуджальнікаў хвароб чалавека і жывёл (В. І. Вацякоў, П. Р. Рыцік, Э. У. Фельдман, Б. П. Савіцкі, І. І. Протас, М. А. Кавалёў, Л. М. Галаўнёў і інш.).
Асаблівае значэнне набываюць праблемы вывучэння вірусаў, якія выклікаюць пухлінныя працэсы, латэнтных вірусных інфекцый і ВІЧ-інфекцыі.
Сямейства вірусаў
У апошнім дакладзе Міжнароднага камітэта па таксанаміі вірусаў (2005) пералічана 5450 вірусаў, арганізаваныя ў больш за 2000 відаў, 287 родаў, 73 сямействы і 3 парадкі.
- Сямейства: (поксвірусы)
- Сямейства: (ірыдавірусы)
- Сямейства: Herpesviridae (вірусы герпесу)
- Сямейства: Adenoviridae (адэнавірусы)
- Сямейства: (паповавірусы)
- Сямейства: (вірусы, падобныя да віруса гепатыта В)
- Сямейства: Parvoviridae (парвавірусы)
- Сямейства: (рэавірусы)
- Сямейства: (вірусы з двухланцужковай РНК, якая складаецца з двух сегментаў)
- Сямейства: (тогавірусы)
- Сямейства: Coronaviridae (каронавірусы)
- Сямейства: (параміксавірусы)
- Сямейства: (рабдавірусы)
- Сямейства: (вірусы Марбург і Эбола)
- Сямейства: Orthomyxoviridae (вірусы грыпу)
- Сямейства: (буіявірусы)
- Сямейства: (арэнавірусы)
- Сямейства: Retroviridae (рэтравірусы)
- Сямейства: Picornaviridae (пікорнавірусы)
- Сямейства: (каліцывірусы)
Зноскі
- «Virus», Merriam-Webster, Inc,2011.
- Pennazio S (2007). "Genetics and virology: Two interdisciplinary branches of biology". Rivista di Bilogia. 100 (1): 119–46. PMID 17592822.
- Van Epps HL (2005). "Peyton Rous: Father of the tumor virus" (PDF). Journal of Experimental Medicine. 201 (3): 320. :10.1084/jem.2013fta. ISSN 0022-1007. 2213042. PMID 15756727.
- The Medical and Scientific Conceptions of Influenza, Human Virology at Stanford
Літаратура
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.4: Варанецкі — Гальфстрым / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш — Мінск: БелЭн, 1997. — Т. 4. — 478 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0090-0.
- Белоусова Р. В., Преображенская Э. А., Третьякова И. В. Ветеринарная вирусология. — КолосС, 2007. — 448 с. — ISBN 978-5-9532-0416-3
- Букринская А. Г. Вирусология. — М.: Медицина, 1986. — 336 с.
- Вирусология: В 3-х т. Т. 1: Пер. с англ. / Под ред. Б. Филдса, Д. Найпа, при участии Р. Ченока, Б. Ройзмана, Дж. Мелника, Р. Шоупа. — М.: Мир, 1989. — 492 с. — ISBN 5-03-000283-9
- Вирусология: В 3-х т. Т. 2: Пер. с англ. / Под ред. Б. Филдса, Д. Найпа, при участии Р. Ченока, Б. Ройзмана, Дж. Мелника, Р. Шоупа. — М.: Мир, 1989. — 496 с. — ISBN 5-03-000284-7
- Вирусология: В 3-х т. Т. 3: Пер. с англ. / Под ред. Б. Филдса, Д. Найпа, при участии Р. Ченока, Б. Ройзмана, Дж. Мелника, Р. Шоупа. — М.: Мир, 1989. — 452 с. — ISBN 5-03-000285-5
- Слоўнік па агульнай і медыцынскай вірусалогіі / Уклад.: А. Красільнікаў, Л. Цітоў, Н. Казак. — Мн.: Вышэйшая школа, 1995. ISBN 985-06-0048-9
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вірусалогія- International Committee on Taxonomy of Viruses Архівавана 3 лютага 2017. (англ.)
- MicrobiologyBytes: Origins of Virology Архівавана 20 красавіка 2007. (англ.)
- Online lectures in virology Архівавана 9 мая 2008. Універсітэт Паўднёвай Караліны (англ.)
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, сэкс, gif, png, малюнак, музыка,песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Virusalogiya navuka ab virusah yakaya skancentravana na nastupnyh aspektah virusay ih struktura klasifikacyya i evalyucyya shlyahi zarazhennya i vykarystannya kletak gaspadaroy dlya yznaylennya ih uzaemadzeyanni z fiziyalogiyaj i imunitetam zarazhanaga arganizma zahvorvanni yakiya yany vyklikayuc metady ih izalyavannya i razmnazhennya i ih vykarystannya y dasledavannyah i terapii Virusalogiya lichycca razdzelam mikrabiyalogii i medycyny KlasifikacyyaAgulnaya virusalogiya vyvuchae pryrodu virusay ih budovu razmnazhenne biyahimiyu genetyku pahodzhanne i pashyrenne y pryrodze Medycynskaya veterynarnaya i selskagaspadarchaya virusalogiya dasledue patagennyya virusy ih infekcyjnyya ylascivasci raspracoyvae mery papyaredzhannya dyyagnostyki i lyachennya zahvorvannyay yakiya imi vyklikayucca Malekulyarnaya virusalogiyaGistoryya virusalogiiSlova virus z yavilasya y 1599 godze i pershapachatkova aznachala yad Samaya rannyaya forma vakcynacyi vyadomaya yak varyalyacyya byla raspracavana nekalki tysyach gadoy tamu y Kitai Yana zvyazana z uzhyvannem materyyalay ad hvoryh na vospu y metah imunizacyi inshyh U 1717 godze ledzi Mery Uortli Mantegyu nazirala za getaj praktykaj u Stambule i pasprabavala papulyaryzavac yae y Anglii ale sutyknulasya z vyalikim supraciylennem U 1796 godze Eduard Dzhener raspracavay bolsh byaspechny metad z vykarystannem karovinaj vospy kab paspyahova imunizavac hlopchyka suprac vospy i getaya praktyka atrymala shyrokae raspaysyudzhanne Pryshchepki suprac inshyh virusnyh zahvorvannyay u tym liku paspyahovaj vakcynacyi suprac shalenstva byli zrobleny Lui Pasteram u 1886 godze Pryroda virusay adnak byla yashche nezrazumelaya dlya getyh dasledchykay Virusalogiya yak navuka pachala farmiravacca y kancy 19 stagoddzya paslya adkryccya ruskim vuchonym Dz I Ivanoyskim u 1892 godze virusa tytunyovaj mazaiki Uzbudzhalnik mazaichnaj hvaroby nazyvaysya Dz I Ivanoyskim pa roznamu termin virus yashche ne byy uvedzeny ih nazyvali to filtruyuchymisya bakteryyami to prosta mikraarganizmami U 1898 godze galandski batanik Marcin Beerynk paytaryy vopyty Dz I Ivanoyskaga i nazvay takiya mikraarganizmy filtruyuchymisya virusami U skarochanym vyglyadze geta nazva i stala paznachac dadzenuyu grupu mikraarganizmay Byli vyznachany virusy yashchuru 1898 i zhoytaj lihamanki 1901 potym virusy uzbudzhalniki shalenstva vospy poliyamielitu U 1911 godze dakazay virusnuyu pryrodu raku sarkomy Raus tolki y 1966 godze praz 55 gadoy yamu byla yruchana za geta adkryccyo Nobeleyskaya premiya pa fiziyalogii i medycyne Isnavanne virusay yakiya parazhayuc bakteryi bakteryyafagi upershynyu bylo pryznana Frederykam Tuortam y 1911 godze i nezalezhna Feliksam D Erelem u 1917 godze Toj fakt shto bakteryi moguc lyogka byc vyrashchany pryvyoy da vybuhu dasledavanni virusalogii Prychyna razburalnaj pandemii ispanskaga grypu 1918 goda byla pershapachatkova nezrazumelaya U kancy 1918 goda francuzskiya vuchonyya pakazali shto filtruyuchysya virus mozha peradac zahvorvanne lyudzyam i zhyvyolam vykonvayuchy Virusalogiya y BelarusiAsnoyny artykul Virusalogiya y Belarusi Na Belarusi raspracoyka pytannyay virusalogii pachalasya y 1924 godze i zvyazana z vyrabam i vykarystannem vakcyn suprac vospy i shalenstva Asnoynyya navukovyya centry pa medycynskaj i veterynarnaj virusalogii Belaruskiya NDI epidemiyalogii i mikrabiyalogii eksperymentalnaj veterynaryi rybnaj gaspadarki BDU i insh Raspracavany aktyynyya zluchenni suprac virusay grypu encefalitu i insh udaskanalena sistema ahovy pry dasledavanni patagennyh uzbudzhalnikay hvarob chalaveka i zhyvyol V I Vacyakoy P R Rycik E U Feldman B P Savicki I I Protas M A Kavalyoy L M Galaynyoy i insh Asablivae znachenne nabyvayuc prablemy vyvuchennya virusay yakiya vyklikayuc puhlinnyya pracesy latentnyh virusnyh infekcyj i VICh infekcyi Syamejstva virusayU aposhnim dakladze Mizhnarodnaga kamiteta pa taksanamii virusay 2005 peralichana 5450 virusay arganizavanyya y bolsh za 2000 viday 287 roday 73 syamejstvy i 3 paradki Syamejstva poksvirusy Syamejstva irydavirusy Syamejstva Herpesviridae virusy gerpesu Syamejstva Adenoviridae adenavirusy Syamejstva papovavirusy Syamejstva virusy padobnyya da virusa gepatyta V Syamejstva Parvoviridae parvavirusy Syamejstva reavirusy Syamejstva virusy z dvuhlancuzhkovaj RNK yakaya skladaecca z dvuh segmentay Syamejstva togavirusy Syamejstva Coronaviridae karonavirusy Syamejstva paramiksavirusy Syamejstva rabdavirusy Syamejstva virusy Marburg i Ebola Syamejstva Orthomyxoviridae virusy grypu Syamejstva buiyavirusy Syamejstva arenavirusy Syamejstva Retroviridae retravirusy Syamejstva Picornaviridae pikornavirusy Syamejstva kalicyvirusy Znoski Virus Merriam Webster Inc 2011 Pennazio S 2007 Genetics and virology Two interdisciplinary branches of biology Rivista di Bilogia 100 1 119 46 PMID 17592822 Van Epps HL 2005 Peyton Rous Father of the tumor virus PDF Journal of Experimental Medicine 201 3 320 10 1084 jem 2013fta ISSN 0022 1007 2213042 PMID 15756727 The Medical and Scientific Conceptions of Influenza Human Virology at StanfordLitaraturaBelaruskaya encyklapedyya U 18 t T 4 Varanecki Galfstrym Redkal G P Pashkoy i insh Minsk BelEn 1997 T 4 478 s 10 000 ekz ISBN 985 11 0090 0 Belousova R V Preobrazhenskaya E A Tretyakova I V Veterinarnaya virusologiya KolosS 2007 448 s ISBN 978 5 9532 0416 3 Bukrinskaya A G Virusologiya M Medicina 1986 336 s Virusologiya V 3 h t T 1 Per s angl Pod red B Fildsa D Najpa pri uchastii R Chenoka B Rojzmana Dzh Melnika R Shoupa M Mir 1989 492 s ISBN 5 03 000283 9 Virusologiya V 3 h t T 2 Per s angl Pod red B Fildsa D Najpa pri uchastii R Chenoka B Rojzmana Dzh Melnika R Shoupa M Mir 1989 496 s ISBN 5 03 000284 7 Virusologiya V 3 h t T 3 Per s angl Pod red B Fildsa D Najpa pri uchastii R Chenoka B Rojzmana Dzh Melnika R Shoupa M Mir 1989 452 s ISBN 5 03 000285 5 Sloynik pa agulnaj i medycynskaj virusalogii Uklad A Krasilnikay L Citoy N Kazak Mn Vyshejshaya shkola 1995 ISBN 985 06 0048 9SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Virusalogiya International Committee on Taxonomy of Viruses Arhivavana 3 lyutaga 2017 angl MicrobiologyBytes Origins of Virology Arhivavana 20 krasavika 2007 angl Online lectures in virology Arhivavana 9 maya 2008 Universitet Paydnyovaj Karaliny angl