Azərbaycan
Беларусь
Danmark
Deutschland
United States
España
France
Indonesia
Italia
Қазақстан
Lietuva
Россия
ශ්රී ලංකාව
ประเทศไทย
Türkiyə
Украина
Люксембу ржцы саманазва Lëtzebuerger заходнееўрапейскі народ карэннае насельніцтва Люксембурга У больш шырокім сэнсе пра
Люксембуржцы
Люксембу́ржцы (саманазва: Lëtzebuerger) — заходнееўрапейскі народ, карэннае насельніцтва Люксембурга. У больш шырокім сэнсе, прадстаўнікі палітычнай нацыі (грамадзяне) Люксембурга. Агульная колькасць (2023 г.) — 414 100 чал.
| Люксембуржцы (Lëtzebuerger) | |
 | |
| Агульная колькасць | 414100 |
|---|---|
| Рэгіёны пражывання |  Люксембург — 351000
|
| Мова | люксембургская мова |
| Рэлігія | каталіцызм |
| Блізкія этнічныя групы | немцы, эльзасцы |
Гісторыя
Да сярэдзіны 1 тысячагоддзя н. э. тэрыторыя Люксембурга ўваходзіла ў склад рымскай Галіі і была населена пераважна кельтамі. У V ст. заваявана франкамі. У 963 г. граф Зігфрыд Ардэнскі заснаваў на месцы рымскай крэпасці замак Castellum Lucilini (Lützelburg), які ператварыўся ў аснову Люксембургскай дзяржавы. У сярэднявеччы яе межы паступова пашыраліся. Манархі Люксембурга займалі важнае становішча ў Свяшчэннай Рымскай імперыі. Відавочна, ужо да XV ст. на землях Люксембурга сфарміраваўся мозельскі дыялект верхняй нямецкай мовы, што адчуў моцны ўплыў раманскіх моў. Да першай трэці XIX ст. значную частку мясцовага насельніцтва складалі валоны.
У 1443 г. Люксембург быў захоплены бургундцамі і доўгі час уваходзіў у склад іншых дзяржаў (Іспаніі, Аўстрыі і Францыі). У 1815 г. Венскі кангрэс абвясціў Люксембург фармальна незалежным вялікім герцагствам у складзе Германскай канфедэрацыі, але дзяржава хутка стала месцам дамаганняў з боку Нідэрландаў і Бельгіі. У 1839 г. былі ўсталяваны сучасныя межы, і тэрыторыя Люксембурга склала толькі чвэрць ад сярэднявечных валоданняў. Валонскае насельніцтва было далучана да Бельгіі. У 1867 г. Люксембург быў абвешчаны палітычна нейтральнай дзяржавай.
У другой палове XIX ст. канчаткова ўкаранілася ідэя, што люксембуржцы маюць гістарычныя і культурныя правы на самастойнасць. Важнае значэнне мела набыццё люксембургскай мовай дзяржаўнага статусу. У 1859 г. з’явіўся нацыянальны дэвіз Mir wëlle bleiwe wat mir sin («Мы хочам застацца тымі, хто мы ёсць»). У гады I сусветнай, а потым II сусветнай войн, калі Люксембург быў акупаваны Германіяй, большасць грамадзян працягвала падтрымліваць незалежнасць. У другой палове XX ст. Люксембург адыгрываў важную ролю ў агульнаеўрапейскай інтэграцыі.
Асаблівасці культуры
Да першай трэці XIX ст. Люксембург быў пераважна аграрнай краінай, але ў далейшым хутка развіваў гандаль і прамысловасць, так што большую частку насельніцтва склалі гараджане. Традыцыйна тут пашырана некалькі моў. Найбольш блізкай да люксембургскай мовы з’яўляецца нямецкая, але з XVII ст. вызначальнае месца ў культуры займала французская мова. У нашы дні ўсе гэтыя тры мовы маюць афіцыйны статус, прадстаўлены ў школьнай адукацыі і ў сродках масавай інфармацыі. Аднак ужыванне люксембургскай мовы адыгрывае вялікую ролю ў сацыяльнай стратыфікацыі. Іміграцыя з іншых краін Еўропы і другіх частак свету ў другой палове XX ст. прывяла да з’яўлення пластоў насельніцтва іншаэтнічнага паходжання. Карэнныя люксембуржцы імкнуцца адрозніваць сябе ад іх менавіта праз мову. Такім чынам, уменне размаўляць па-люксембургску дае ўмоўна больш высокі статус у грамадстве.
Уплыў суседніх культур таксама адчуваецца на іншых баках жыцця. Люксембургскія кулінарныя традыцыі развіваліся пад уплывам Паўночнай Францыі і ў меншай ступені — суседніх рэгіёнаў Германіі. Нацыянальная кухня прадстаўлена вэнджанай свінінай, смажанай рачной рыбай, бульбянымі аладкамі, мяккім плаўленым сырам, паштэтамі і інш. Вельмі папулярныя хатнія прысмакі — пірагі са слівамі. Люксембуржцы любяць мясцовае мозельскае віно. Захоўваецца традыцыя нядзельных хатніх абедаў, пасля якіх арганізуюцца пешыя шпацыры. У канцы лета ў Лексембургу праводзяцца масавыя святы з выступленнем аматарскіх аркестраў.
Хуткая мадэрнізацыя паўсядзённага жыцця ў канцы XX — пачатку XXI ст. выклікала крызіс традыцыйнай сям’і. У мінулым дамінавалі пашыраныя сем’і з трох пакаленняў сваякоў. У нашы дні каля трэці сем’яў аддаюць перавагу не ўсталёўваць афіцыйны шлюб. Сёмая частка ўсіх дзяцей выхоўваецца ў няпоўнай сям’і, якая складаецца з маці і дзяцей. Старыя бацькі жывуць асобна ад дарослых сыноў і дачок.
Зноскі
- Luxemburger
Спасылкі
- luxembourg.lu
- History of Luxembourg
- Countries and Their Cultures: Luxembourg
- Luxembourg — Language, Culture, Customs and Etiquette
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, сэкс, gif, png, малюнак, музыка,песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Lyuksembu rzhcy samanazva Letzebuerger zahodneeyrapejski narod karennae naselnictva Lyuksemburga U bolsh shyrokim sense pradstayniki palitychnaj nacyi gramadzyane Lyuksemburga Agulnaya kolkasc 2023 g 414 100 chal Lyuksemburzhcy Letzebuerger Agulnaya kolkasc 414100Regiyony prazhyvannya Lyuksemburg 351000 Francyya 43000 Germaniya 15000 Belgiya 4600Mova lyuksemburgskaya movaReligiya katalicyzmBlizkiya etnichnyya grupy nemcy elzascyGistoryyaDa syaredziny 1 tysyachagoddzya n e terytoryya Lyuksemburga yvahodzila y sklad rymskaj Galii i byla naselena peravazhna keltami U V st zavayavana frankami U 963 g graf Zigfryd Ardenski zasnavay na mescy rymskaj krepasci zamak Castellum Lucilini Lutzelburg yaki peratvaryysya y asnovu Lyuksemburgskaj dzyarzhavy U syarednyavechchy yae mezhy pastupova pashyralisya Manarhi Lyuksemburga zajmali vazhnae stanovishcha y Svyashchennaj Rymskaj imperyi Vidavochna uzho da XV st na zemlyah Lyuksemburga sfarmiravaysya mozelski dyyalekt verhnyaj nyameckaj movy shto adchuy mocny yplyy ramanskih moy Da pershaj treci XIX st znachnuyu chastku myascovaga naselnictva skladali valony U 1443 g Lyuksemburg byy zahopleny burgundcami i doygi chas uvahodziy u sklad inshyh dzyarzhay Ispanii Aystryi i Francyi U 1815 g Venski kangres abvyasciy Lyuksemburg farmalna nezalezhnym vyalikim gercagstvam u skladze Germanskaj kanfederacyi ale dzyarzhava hutka stala mescam damagannyay z boku Niderlanday i Belgii U 1839 g byli ystalyavany suchasnyya mezhy i terytoryya Lyuksemburga sklala tolki chverc ad syarednyavechnyh valodannyay Valonskae naselnictva bylo daluchana da Belgii U 1867 g Lyuksemburg byy abveshchany palitychna nejtralnaj dzyarzhavaj U drugoj palove XIX st kanchatkova ykaranilasya ideya shto lyuksemburzhcy mayuc gistarychnyya i kulturnyya pravy na samastojnasc Vazhnae znachenne mela nabyccyo lyuksemburgskaj movaj dzyarzhaynaga statusu U 1859 g z yaviysya nacyyanalny deviz Mir welle bleiwe wat mir sin My hocham zastacca tymi hto my yosc U gady I susvetnaj a potym II susvetnaj vojn kali Lyuksemburg byy akupavany Germaniyaj bolshasc gramadzyan pracyagvala padtrymlivac nezalezhnasc U drugoj palove XX st Lyuksemburg adygryvay vazhnuyu rolyu y agulnaeyrapejskaj integracyi Asablivasci kulturyDa pershaj treci XIX st Lyuksemburg byy peravazhna agrarnaj krainaj ale y dalejshym hutka razvivay gandal i pramyslovasc tak shto bolshuyu chastku naselnictva sklali garadzhane Tradycyjna tut pashyrana nekalki moy Najbolsh blizkaj da lyuksemburgskaj movy z yaylyaecca nyameckaya ale z XVII st vyznachalnae mesca y kultury zajmala francuzskaya mova U nashy dni yse getyya try movy mayuc aficyjny status pradstayleny y shkolnaj adukacyi i y srodkah masavaj infarmacyi Adnak uzhyvanne lyuksemburgskaj movy adygryvae vyalikuyu rolyu y sacyyalnaj stratyfikacyi Imigracyya z inshyh krain Eyropy i drugih chastak svetu y drugoj palove XX st pryvyala da z yaylennya plastoy naselnictva inshaetnichnaga pahodzhannya Karennyya lyuksemburzhcy imknucca adroznivac syabe ad ih menavita praz movu Takim chynam umenne razmaylyac pa lyuksemburgsku dae ymoyna bolsh vysoki status u gramadstve Uplyy susednih kultur taksama adchuvaecca na inshyh bakah zhyccya Lyuksemburgskiya kulinarnyya tradycyi razvivalisya pad uplyvam Paynochnaj Francyi i y menshaj stupeni susednih regiyonay Germanii Nacyyanalnaya kuhnya pradstaylena vendzhanaj svininaj smazhanaj rachnoj rybaj bulbyanymi aladkami myakkim playlenym syram pashtetami i insh Velmi papulyarnyya hatniya prysmaki piragi sa slivami Lyuksemburzhcy lyubyac myascovae mozelskae vino Zahoyvaecca tradycyya nyadzelnyh hatnih abeday paslya yakih arganizuyucca peshyya shpacyry U kancy leta y Leksemburgu pravodzyacca masavyya svyaty z vystuplennem amatarskih arkestray Hutkaya madernizacyya paysyadzyonnaga zhyccya y kancy XX pachatku XXI st vyklikala kryzis tradycyjnaj syam i U minulym daminavali pashyranyya sem i z troh pakalennyay svayakoy U nashy dni kalya treci sem yay addayuc peravagu ne ystalyoyvac aficyjny shlyub Syomaya chastka ysih dzyacej vyhoyvaecca y nyapoynaj syam i yakaya skladaecca z maci i dzyacej Staryya backi zhyvuc asobna ad daroslyh synoy i dachok ZnoskiLuxemburgerSpasylkiluxembourg lu History of Luxembourg Countries and Their Cultures Luxembourg Luxembourg Language Culture Customs and Etiquette