Беларусь
Қазақстан
Lietuva
ประเทศไทย
Чартарыйскія Чартарыскія княжацкі род герба Пагоня Асаблівае значэнне ў палітычным жыцці Рэчы Паспалітай мелі ў XVIII ст
Чартарыйскія
Чартарыйскія, Чартарыскія — княжацкі род герба «Пагоня». Асаблівае значэнне ў палітычным жыцці Рэчы Паспалітай мелі ў XVIII стагоддзі, калі ўзначальвалі моцную групоўку магнатаў — «фамілію», якая ў 2-й чвэрці — 2-й пал. XVIII стагоддзя спрабавала правесці рэформы дзяржаўнага і эканамічнага ладу Рэчы Паспалітай, арыентавалася на Расійскую імперыю, а пасля першага падзелу Рэчы Паспалітай узначаліла магнацкую апазіцыю.
| Чартарыйскія | |
|---|---|
 | |
| Краіна паходжання | Вялікае Княства Літоўскае |
| Тытул | князі |
| Прызнаныя ў | Вялікае Княства Літоўскае |
| Першы з роду | Васіль Чартарыйскі |
Паходжанне
Прозвішча атрымалі ў XV стагоддзі ад свайго маёнтку Чартарыйск на рацэ Стыр на Палессі (Луцкі павет Валынскага ваяводства). Спярша вызнавалі праваслаўе, у канцы XVI стагоддзя перайшлі ў каталіцтва. Галоўная рэзідэнцыя — у горадзе Пулавы (Люблінскае ваяводства).
Паводле генеалагічнай традыцыі выводзілі свае карані ад князя (?—1390), пры гэтым спасылаліся на пацверджанне каралём польскім Уладзіславам III іх сваяцтва з вялікім князем літоўскім Альгердам граматай ад 14 чэрвеня 1442 года. Аднак гісторыкі XIX стагоддзя выказвалі сумненні ў верагоднасці гэтай граматы і схіляліся да версіі аб паходжанні Чартарыйскіх з зямель сучаснай Беларусі.
Пачынальнік роду Чартарыйскіх — уладальнік маёнтку Чартарыйск князь Васіль (? — пасля 1417), сынамі якога былі Іван (? — каля 1460), Аляксандр (? — пасля 1477) і Міхаіл (? — да 1489).
Лагойская галіна роду (нашчадкі Аляксандра) у мужчынскім родзе згасла ў XVI стагоддзі. Ад унукаў Міхала (валынская галіна) паходзяць 2 асноўныя лініі роду: ад (?—1571) — чартарыйская лінія (згасла ў 1606 годзе), ад (?—1567) — клеванская лінія. Ад унука Івана Фёдаравіча — Мікалая Юрыя (?—1662) пайшлі 2 новыя галіны роду: старэйшая, клеванская (яе прадстаўнікі ў наш час жывуць у Польшчы і краінах Заходняй Еўропы), і малодшая, карэцкая (згасла ў 1810 годзе).
Княжацкі тытул Чартарыйскіх зацвердзіў Люблінскі сойм (1569).
На Беларусі ў розны час валодалі Лагойскам, Глускам, Карэлічамі, Шкловам і інш.
Найбольш вядомыя прадстаўнікі
- Казімір Чартарыйскі (1674—1741) — падканцлер вялікі літоўскі, кашталян віленскі
- Міхал Фрыдэрык Чартарыйскі (1696—1775) — канцлер вялікі літоўскі, кашталян віленскі
- Адам Казімір Чартарыйскі (1734—1823) — дзяржаўны дзеяч і літаратар
Галерэя
- Іканаграфія роду Чартарыйскіх
-
![image]()
Казімір Чартарыйскі -
![image]()
Міхал Фрыдэрык Чартарыйскі -
![image]()
Аляксандра Агінская (з Чартарыйскіх) -
![image]()
Аляксандра Тышкевіч (з Чартарыйскіх)
Зноскі
Літаратура
- Грыцкевіч А. Чартарыйскія // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 739. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Чартарыйскія
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, сэкс, gif, png, малюнак, музыка,песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Chartaryjskiya Chartaryskiya knyazhacki rod gerba Pagonya Asablivae znachenne y palitychnym zhycci Rechy Paspalitaj meli y XVIII stagoddzi kali yznachalvali mocnuyu grupoyku magnatay familiyu yakaya y 2 j chverci 2 j pal XVIII stagoddzya sprabavala pravesci reformy dzyarzhaynaga i ekanamichnaga ladu Rechy Paspalitaj aryentavalasya na Rasijskuyu imperyyu a paslya pershaga padzelu Rechy Paspalitaj uznachalila magnackuyu apazicyyu ChartaryjskiyaKraina pahodzhannya Vyalikae Knyastva LitoyskaeTytul knyaziPryznanyya y Vyalikae Knyastva LitoyskaePershy z rodu Vasil ChartaryjskiPahodzhanneProzvishcha atrymali y XV stagoddzi ad svajgo mayontku Chartaryjsk na race Styr na Palessi Lucki pavet Valynskaga vayavodstva Spyarsha vyznavali pravaslaye u kancy XVI stagoddzya perajshli y katalictva Galoynaya rezidencyya u goradze Pulavy Lyublinskae vayavodstva Pavodle genealagichnaj tradycyi vyvodzili svae karani ad knyazya 1390 pry getym spasylalisya na pacverdzhanne karalyom polskim Uladzislavam III ih svayactva z vyalikim knyazem litoyskim Algerdam gramataj ad 14 chervenya 1442 goda Adnak gistoryki XIX stagoddzya vykazvali sumnenni y veragodnasci getaj gramaty i shilyalisya da versii ab pahodzhanni Chartaryjskih z zyamel suchasnaj Belarusi Pachynalnik rodu Chartaryjskih uladalnik mayontku Chartaryjsk knyaz Vasil paslya 1417 synami yakoga byli Ivan kalya 1460 Alyaksandr paslya 1477 i Mihail da 1489 Lagojskaya galina rodu nashchadki Alyaksandra u muzhchynskim rodze zgasla y XVI stagoddzi Ad unukay Mihala valynskaya galina pahodzyac 2 asnoynyya linii rodu ad 1571 chartaryjskaya liniya zgasla y 1606 godze ad 1567 klevanskaya liniya Ad unuka Ivana Fyodaravicha Mikalaya Yuryya 1662 pajshli 2 novyya galiny rodu starejshaya klevanskaya yae pradstayniki y nash chas zhyvuc u Polshchy i krainah Zahodnyaj Eyropy i malodshaya kareckaya zgasla y 1810 godze Knyazhacki tytul Chartaryjskih zacverdziy Lyublinski sojm 1569 Na Belarusi y rozny chas valodali Lagojskam Gluskam Karelichami Shklovam i insh Najbolsh vyadomyya pradstaynikiKazimir Chartaryjski 1674 1741 padkancler vyaliki litoyski kashtalyan vilenski Mihal Fryderyk Chartaryjski 1696 1775 kancler vyaliki litoyski kashtalyan vilenski Adam Kazimir Chartaryjski 1734 1823 dzyarzhayny dzeyach i litaratarGalereyaIkanagrafiya rodu Chartaryjskih Kazimir Chartaryjski Mihal Fryderyk Chartaryjski Alyaksandra Aginskaya z Chartaryjskih Alyaksandra Tyshkevich z Chartaryjskih ZnoskiEncVKL 2005 LitaraturaGryckevich A Chartaryjskiya Vyalikae knyastva Litoyskae Encyklapedyya U 3 t Redkal G P Pashkoy gal red i insh mast Z E Gerasimovich Mn Belaruskaya Encyklapedyya 2005 T 2 Kadecki korpus Yackevich S 739 792 s ISBN 985 11 0378 0 t 2 ISBN 985 11 0315 2 SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Chartaryjskiya