Беларусь
Қазақстан
Lietuva
ประเทศไทย
Папарацепадобныя Папаратнікападобныя Па параці Pteridophyta Polypodiophyta аддзел вышэйшых споравых раслін Папарацепадоб
Pteridophyta
Папарацепадобныя, Папаратнікападобныя, Па́параці (Pteridophyta, Polypodiophyta) — аддзел вышэйшых споравых раслін.
| Папарацепадобныя | ||||||||
 Ілюстрацыя з кнігі «» Эрнста Гекеля (1904). | ||||||||
| Навуковая класіфікацыя | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||
| Міжнародная навуковая назва | ||||||||
| Pteridophyta | ||||||||
| Геахраналогія | ||||||||
| ||||||||
Адна з найбольш старажытных груп вышэйшых раслін. Важны кампанент у наглебавым покрыве лясоў, вільготных лугоў і балот.
Апісанне
Пераважна шматгадовыя, травяністыя або дрэвападобныя расліны з прыдаткавымі каранямі, сцёбламі і лісцем вышынёй ад некалькіх міліметраў да 25—30 м. Сустракаюцца ліяны, эпіфіты і водныя расліны.
Сцяблы розныя па памерах, кансістэнцыі, характары росту, анатамічнай будове, часта яны падземныя (тады іх называюць карэнішчамі). Праводная сістэма складаная, разнастайная, камбію ў сапраўдных папарацей няма. Лісце (вайі) буйное, расчлененае, радзей суцэльнае, даўжынёй ад 2—4 мм да 30 м, з добра развітай правадной сістэмай і верхавінкавым ростам (у працэсе эвалюцыі ўзнікла са сцябла). Сцяблы і лісце пакрыты валаскамі або лускавінкамі, асаблівасці будовы якіх — сістэматычная прыкмета.
Пашырэнне
Узніклі ў канцы сілурыйскага перыяду, дасягнулі найбольшага росквіту ў каменнавугальны перыяд.
Выдзяляецца 3 класы: поліпадыяпсіды (сапраўдныя папараці), маратыяпсіды (гл. мараціевыя), псілотавыя (у т.л. вужоўнікавыя); 300 родаў, каля 12 тыс. відаў.
Пашыраны ўсюды. Найбольшая колькасць відаў, якія адрозніваюцца паводле жыццёвых форм (наземныя, наскальныя, водныя папараці, эпіфіты, ліяны, дрэвападобныя папараці) — у тропіках. На Беларусі 25 відаў.
Асаблівасці біялогіі
Лісце часта сумяшчае функцыі фотасінтэзу і споранашэння, у шэрагу папарацей яно дыферэнцыравана на стэрыльнае (фотасінтэзавальнае) і са спарангіямі (фертыльнае), якія сабраны на ніжняй паверхні ліста.
Расліны з чаргаваннем пакаленняў — спарафіта (бясполае, пераважае) і гаметафіта (палавое). Абодва пакаленні жывуць самастойна. Спарафіт мае прыдаткавыя карані, якія адыходзяць ад сцябла або ад асноў лісця. Са спор вырастае гаплоіднае палавое пакаленне — гаметафіт. Пасля апладнення, якое адбываецца пры наяўнасці вады, з зіготы ўтвараецца новы дыплоідны спарафіт.
Размнажаюцца папараці ў асноўным спорамі, якія развіваюцца ў спарангіях на ніжняй паверхні ліста. Вегетатыўнае размнажэнне — кавалкамі карэнішчаў, прыдаткавымі пупышкамі і інш.
Спарангіі сабраны ў групы — сінангіі або сорусы, часта прыкрытыя асобным вырастам ліста — індузіем (пакрывальцам): радзей яны адзіночныя. Спелыя спарангіі ўскрываюцца з дапамогай спецыяльных утварэнняў (кольца, групы клетак з рознай таўшчынёй сценак і інш.). Споры звычайна з патоўшчанай абалонкай і трохпрамянёвым тэтрадным рубцом. Адрозніваюць раўна- і разнаспоравыя формы. У раўнаспоравых споры аднолькавыя, у разнаспоравых — двух тыпаў: мікра- (утвараюцца ў мікраспарангіях) і мгаспоры (у мегаспарангіях). Са спораў развіваюцца гаметафіты (зарасткі) з мужчынскімі і жаночымі гаметангіямі — антэрыдыямі і архегоніямі, у якіх фарміруюцца клеткі — сперматазоіды (з некалькімі жгуцікамі) і яйцаклеткі. З зіготы, утворанай у выніку апладнення, фарміруецца зародак новага спарафіта.
Гаметафіты раўнаспоравых папарацепадобных двухполыя, маленькія, рознай формы (пласціністыя, сэрцападобныя, ніткавыя і інш.), наземныя, зялёныя і падземныя, бесхларафільныя (жывуць у сімбіёзе з грыбамі). Гаметафіты разнаспоравых — аднаполыя, мікраскапічных памераў, моцна рэдукаваныя (асабліва мужчынскія), развіваюцца на паверхні глебы і вады.
У папарацепадобных вядомы з’явы ўтварэння гаметафіта не са споры, а з вегетатыўных клетак спарафіта (апаспарыя) і ўтварэнне спарафіта з вегетатыўных клетак гаметафіта (апагамія).
Выкарыстанне
Лекавыя, харчовыя, тэхнічныя, дэкаратыўныя расліны.
Галерэя
-
![image]()
Граздоўнік рамонкалісты -
![image]()
Вадзяная канюшына -
![image]()
Страуснік -
![image]()
Пузырнік
Зноскі
- Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 144. — 160 с. — 2 350 экз. — у крыніцы пад назвай Pteropsida
Літаратура
- Дзеразападобныя, хвошчападобныя, папарацепадобныя, голанасенныя, пакрытанасенныя / [В. І. Парфёнаў і інш.]. — Мінск: Народная асвета, 1980. — 142, [2] с. — (Наша прырода).
- Зубкевіч Г. Папарацепадобныя // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т.4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ ім. Петруся Броўкі, 1985. — 599 с., іл.
- Маўрышчаў В. Папараці // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 12: Палікрат — Праметэй / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 12. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0198-2 (т. 12).
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, сэкс, gif, png, малюнак, музыка,песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Paparacepadobnyya Paparatnikapadobnyya Pa paraci Pteridophyta Polypodiophyta addzel vyshejshyh sporavyh raslin PaparacepadobnyyaIlyustracyya z knigi Ernsta Gekelya 1904 Navukovaya klasifikacyyaDamen EykaryyotyCarstva RaslinyAddzel PaparacepadobnyyaMizhnarodnaya navukovaya nazvaPteridophytaGeahranalogiyamln gadoy Peryyad Era Eon2 588 Chac nyKa F a n e r a z o j23 03 Neagen65 5 Paleagen145 5 Mel M e z a z o j199 6 Yura251 Tryyas299 Perm P a l e a z o j359 2 Karbon416 Devon443 7 Silur488 3 Ardovik542 Kembryj4570 Dakembryj Nash chas Sistematyka na VikividahVyyavy na VikishovishchyITIS 564826FW 263732 Adna z najbolsh starazhytnyh grup vyshejshyh raslin Vazhny kampanent u naglebavym pokryve lyasoy vilgotnyh lugoy i balot ApisannePeravazhna shmatgadovyya travyanistyya abo drevapadobnyya rasliny z prydatkavymi karanyami scyoblami i liscem vyshynyoj ad nekalkih milimetray da 25 30 m Sustrakayucca liyany epifity i vodnyya rasliny Scyably roznyya pa pamerah kansistencyi haraktary rostu anatamichnaj budove chasta yany padzemnyya tady ih nazyvayuc karenishchami Pravodnaya sistema skladanaya raznastajnaya kambiyu y sapraydnyh paparacej nyama Lisce vaji bujnoe raschlenenae radzej sucelnae dayzhynyoj ad 2 4 mm da 30 m z dobra razvitaj pravadnoj sistemaj i verhavinkavym rostam u pracese evalyucyi yznikla sa scyabla Scyably i lisce pakryty valaskami abo luskavinkami asablivasci budovy yakih sistematychnaya prykmeta PashyrenneUznikli y kancy siluryjskaga peryyadu dasyagnuli najbolshaga roskvitu y kamennavugalny peryyad Vydzyalyaecca 3 klasy polipadyyapsidy sapraydnyya paparaci maratyyapsidy gl maracievyya psilotavyya u t l vuzhoynikavyya 300 roday kalya 12 tys viday Pashyrany ysyudy Najbolshaya kolkasc viday yakiya adroznivayucca pavodle zhyccyovyh form nazemnyya naskalnyya vodnyya paparaci epifity liyany drevapadobnyya paparaci u tropikah Na Belarusi 25 viday Asablivasci biyalogiiLisce chasta sumyashchae funkcyi fotasintezu i sporanashennya u sheragu paparacej yano dyferencyravana na sterylnae fotasintezavalnae i sa sparangiyami fertylnae yakiya sabrany na nizhnyaj paverhni lista Rasliny z chargavannem pakalennyay sparafita byaspolae peravazhae i gametafita palavoe Abodva pakalenni zhyvuc samastojna Sparafit mae prydatkavyya karani yakiya adyhodzyac ad scyabla abo ad asnoy liscya Sa spor vyrastae gaploidnae palavoe pakalenne gametafit Paslya apladnennya yakoe adbyvaecca pry nayaynasci vady z zigoty ytvaraecca novy dyploidny sparafit Razmnazhayucca paparaci y asnoynym sporami yakiya razvivayucca y sparangiyah na nizhnyaj paverhni lista Vegetatyynae razmnazhenne kavalkami karenishchay prydatkavymi pupyshkami i insh Sparangii sabrany y grupy sinangii abo sorusy chasta prykrytyya asobnym vyrastam lista induziem pakryvalcam radzej yany adzinochnyya Spelyya sparangii yskryvayucca z dapamogaj specyyalnyh utvarennyay kolca grupy kletak z roznaj tayshchynyoj scenak i insh Spory zvychajna z patoyshchanaj abalonkaj i trohpramyanyovym tetradnym rubcom Adroznivayuc rayna i raznasporavyya formy U raynasporavyh spory adnolkavyya u raznasporavyh dvuh typay mikra utvarayucca y mikrasparangiyah i mgaspory u megasparangiyah Sa sporay razvivayucca gametafity zarastki z muzhchynskimi i zhanochymi gametangiyami anterydyyami i arhegoniyami u yakih farmiruyucca kletki spermatazoidy z nekalkimi zhgucikami i yajcakletki Z zigoty utvoranaj u vyniku apladnennya farmiruecca zarodak novaga sparafita Gametafity raynasporavyh paparacepadobnyh dvuhpolyya malenkiya roznaj formy plascinistyya sercapadobnyya nitkavyya i insh nazemnyya zyalyonyya i padzemnyya beshlarafilnyya zhyvuc u simbiyoze z grybami Gametafity raznasporavyh adnapolyya mikraskapichnyh pameray mocna redukavanyya asabliva muzhchynskiya razvivayucca na paverhni gleby i vady U paparacepadobnyh vyadomy z yavy ytvarennya gametafita ne sa spory a z vegetatyynyh kletak sparafita apasparyya i ytvarenne sparafita z vegetatyynyh kletak gametafita apagamiya VykarystanneLekavyya harchovyya tehnichnyya dekaratyynyya rasliny GalereyaGrazdoynik ramonkalisty Vadzyanaya kanyushyna Strausnik PuzyrnikZnoskiKiselevskij A I Latino russko belorusskij botanicheskij slovar Mn Nauka i tehnika 1967 S 144 160 s 2 350 ekz u krynicy pad nazvaj PteropsidaLitaraturaDzerazapadobnyya hvoshchapadobnyya paparacepadobnyya golanasennyya pakrytanasennyya V I Parfyonay i insh Minsk Narodnaya asveta 1980 142 2 s Nasha pryroda Zubkevich G Paparacepadobnyya Encyklapedyya pryrody Belarusi U 5 i t T 4 Nedalka Stayralit Redkal I P Shamyakin gal red i insh Mn BelSE im Petrusya Broyki 1985 599 s il Mayryshchay V Paparaci Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 12 Palikrat Prametej Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 2001 T 12 576 s 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0198 2 t 12