Беларусь
Deutschland
United States
France
Қазақстан
Lietuva
Россия
ประเทศไทย
Украина
Эўгленавыя водарасці Euglenoidea Euglenophyta Euglenida клас або аддзел водарасцей Эўгленавыя водарасціЭўглена зялёная E
Euglenoidea
Эўгленавыя водарасці (Euglenoidea, Euglenophyta, Euglenida) — клас (або аддзел) водарасцей.
| Эўгленавыя водарасці | |||||||||||||
 Эўглена зялёная (Euglena viridis) | |||||||||||||
| Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| прамежныя рангі
| |||||||||||||
| Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||
| Euglenoidea , 1884 | |||||||||||||
| |||||||||||||
Пашыраны на ўсім зямным шары. Трапляюцца ў розных вадаёмах, пераважна ў невялікіх прэсных, насычаных арганічнымі рэчывамі. Некаторыя віды могуць утвараць на паверхні вады плеўку ад зялёнага да цагельна-чырвонага колеру. Сумяшчаюць прыкметы раслін і жывёл, таму заолагі адносяць іх да прасцейшых.
Апісанне
Аднаклетачныя жгуцікавыя мікраскапічныя рухомыя арганізмы, радзей прымацаваныя і каланіяльныя. Памеры ад 4 да 500 мкм. Пры перамяшчэнні большасць верціцца вакол падоўжанай восі, бязжгуцікавыя формы рухаюцца чэрвепадобна, асобныя нерухомыя.
Клеткі часцей выцягнутыя, верацёнападобныя, у большасці асіметрычныя, у некаторых амаль радыяльныя. Маюць перыпласт — тонкі, мяккі або шчыльны, пакрыты штрыхамі, кропкамі, бугаркамі, радзей гладкі вонкавы слой эктаплазмы, які замяняе абалонку. У некаторых відаў (напрыклад, з родаў (), ()) паверх перыпласту ўтвараюцца слізістыя або цвёрдыя абгорткі, інкруставаныя солямі жалеза і марганцу — «домікі». На пярэднім канцы клеткі ёсць лейкападобнае паглыбленне, якое пераходзіць у глотку з рэзервуарам на канцы, куды трапляе змесціва пульсуючых вакуоляў. У некаторых відаў глотка фукцыянуе як рот прасцейшых жывёл.
Большасць відаў мае 2 няроўных па даўжыні гетэрадынамічных жгуцікі, адзін з іх бывае рэдукаваны і не выходзіць з глоткі (ёсць формы і з двума амаль роўнымі, або з некалькімі жгуцкамі). Жгуцікі выходзяць вонкі праз адтуліну на пярэднім канцы цела. Яна вядзе ў вузкі канал, які пераходзіць у паглыбленне грушападобнай формы — жгуцікавы рэзервуар.
У фотатрофных відаў у цытаплазме каля асновы жгуцікаў ёсць святлоадчувальны орган — аранжава-чырвонае вочка, або стыгма. Ядро буйное, звычайна ў цэнтры клеткі.
Хларапласты зялёныя, рознай формы, прысценныя, з пірэноідамі або без іх, утрымліваюць пігменты: хларафілы a і b, караціны, ксантафілы, у некаторых відаў — чырвоны пігмент . Многія віды не маюць хларапластаў. Прадукты асіміляцыі — вуглявод і алей.
Здольныя да міксатрофнага жыўлення. Бясколерныя віды жывяцца асма- і фагатрофна.
Размнажэнне вегетатыўнае (падоўжаным дзяленнем у рухомым, радзей у пальмелападобным стане), зрэдку палавое. Храмасомы кандэнсіраваныя на працягу ўсяго жыццёвага цыкла, пры дзяленні ядра ядзерка не разбураецца. Некаторыя пры неспрыяльных умовах утвараюць цысты.
Пашырэнне
Выдзяляецца 1—6 парадкаў, каля 40 родаў, каля 1000 відаў, з якіх 250 бясколерныя. Пашыраны ўсюды, на Беларусі каля 110 відаў, з родаў астазія (Astasia), бікаэка (Bicoeca), (), (), (), (), (), (), (), эўглена (Euglena).
Эўгленавыя распаўсюджаны па ўсім свеце. Абсалютная большасць іх — насельнікі прэсных кантынентальных вадаёмаў. Найбольш шматлікія яны ў мелкаводных стаячых вадаёмах лясной і лесастэпавай зон, дзе шмат расліннасці, добра праграваецца вада і ўтрымліваецца вялікая колькасць арганічных рэчываў. Часта гэтыя водарасці дамінуюць у рыбаводных сажалках, на рысавых палях, вадаёмах, дзе адбываецца ачыстка сцёкавых вод. Размнажаючыся ў масавай колькасці, яны могуць служыць прычынай зялёнага і чырвонага «цвіцення» вады. У шэльфавых зонах мораў і акіянаў пераважаюць гетэратрофныя эўгленіды.
Удзельнікі працэсаў самаачышчэння вады, індыкатары забруджанасці вадаёмаў арганічнымі рэчывамі, аб'екты лабараторных даследаванняў.
Паходжанне і эвалюцыя
Пытанне аб паходжанні эўгленідаў вывучаецца да цяперашняга часу. Звестак аб іх выкапнёвых формах вельмі мала, і яны не зусім пэўныя. Апошнія дадзеныя паказваюць падабенства будовы эўгленідаў з кінетапластыдамі і пацвярджаюць паходжанне фотасінтэзуючых відаў ад бясколерных гетэратрофных форм.
Літаратура
- Міхеева Т. Эўгленавыя водарасці // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
- Міхеева Т. Эўгленавыя водарасці // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 1: Дадатак: Шчытнікі — Яя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 1. — 472 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0295-4 (т. 18. Кн. 1).
- Протисты: Руководство по зоологии / под ред. академика РАН А. Ф. Алимова. — СПб.: Наука, 2000. — Т. 1. — 679 с. ISBN 5-02-025864-4 (руск.)
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, сэкс, gif, png, малюнак, музыка,песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Eyglenavyya vodarasci Euglenoidea Euglenophyta Euglenida klas abo addzel vodarascej Eyglenavyya vodarasciEyglena zyalyonaya Euglena viridis Navukovaya klasifikacyyapramezhnyya rangi Damen EykaryyotyBez rangu PratystyCarstva PrascejshyyaNadtyp Typ EuglenozoaKlas Eyglenavyya vodarasciMizhnarodnaya navukovaya nazvaEuglenoidea 1884Vyyavy na VikishovishchyITIS 43804NCBI 3035EOL 4842 Pashyrany na ysim zyamnym shary Traplyayucca y roznyh vadayomah peravazhna y nevyalikih presnyh nasychanyh arganichnymi rechyvami Nekatoryya vidy moguc utvarac na paverhni vady pleyku ad zyalyonaga da cagelna chyrvonaga koleru Sumyashchayuc prykmety raslin i zhyvyol tamu zaolagi adnosyac ih da prascejshyh ApisanneAdnakletachnyya zhgucikavyya mikraskapichnyya ruhomyya arganizmy radzej prymacavanyya i kalaniyalnyya Pamery ad 4 da 500 mkm Pry peramyashchenni bolshasc vercicca vakol padoyzhanaj vosi byazzhgucikavyya formy ruhayucca chervepadobna asobnyya neruhomyya Kletki chascej vycyagnutyya veracyonapadobnyya u bolshasci asimetrychnyya u nekatoryh amal radyyalnyya Mayuc peryplast tonki myakki abo shchylny pakryty shtryhami kropkami bugarkami radzej gladki vonkavy sloj ektaplazmy yaki zamyanyae abalonku U nekatoryh viday napryklad z roday paverh peryplastu ytvarayucca slizistyya abo cvyordyya abgortki inkrustavanyya solyami zhaleza i margancu domiki Na pyarednim kancy kletki yosc lejkapadobnae paglyblenne yakoe perahodzic u glotku z rezervuaram na kancy kudy traplyae zmesciva pulsuyuchyh vakuolyay U nekatoryh viday glotka fukcyyanue yak rot prascejshyh zhyvyol Bolshasc viday mae 2 nyaroynyh pa dayzhyni geteradynamichnyh zhguciki adzin z ih byvae redukavany i ne vyhodzic z glotki yosc formy i z dvuma amal roynymi abo z nekalkimi zhguckami Zhguciki vyhodzyac vonki praz adtulinu na pyarednim kancy cela Yana vyadze y vuzki kanal yaki perahodzic u paglyblenne grushapadobnaj formy zhgucikavy rezervuar U fotatrofnyh viday u cytaplazme kalya asnovy zhgucikay yosc svyatloadchuvalny organ aranzhava chyrvonae vochka abo stygma Yadro bujnoe zvychajna y centry kletki Hlaraplasty zyalyonyya roznaj formy pryscennyya z pirenoidami abo bez ih utrymlivayuc pigmenty hlarafily a i b karaciny ksantafily u nekatoryh viday chyrvony pigment Mnogiya vidy ne mayuc hlaraplastay Pradukty asimilyacyi vuglyavod i alej Zdolnyya da miksatrofnaga zhyylennya Byaskolernyya vidy zhyvyacca asma i fagatrofna Razmnazhenne vegetatyynae padoyzhanym dzyalennem u ruhomym radzej u palmelapadobnym stane zredku palavoe Hramasomy kandensiravanyya na pracyagu ysyago zhyccyovaga cykla pry dzyalenni yadra yadzerka ne razburaecca Nekatoryya pry nespryyalnyh umovah utvarayuc cysty PashyrenneVydzyalyaecca 1 6 paradkay kalya 40 roday kalya 1000 viday z yakih 250 byaskolernyya Pashyrany ysyudy na Belarusi kalya 110 viday z roday astaziya Astasia bikaeka Bicoeca eyglena Euglena Eyglenavyya raspaysyudzhany pa ysim svece Absalyutnaya bolshasc ih naselniki presnyh kantynentalnyh vadayomay Najbolsh shmatlikiya yany y melkavodnyh stayachyh vadayomah lyasnoj i lesastepavaj zon dze shmat raslinnasci dobra pragravaecca vada i ytrymlivaecca vyalikaya kolkasc arganichnyh rechyvay Chasta getyya vodarasci daminuyuc u rybavodnyh sazhalkah na rysavyh palyah vadayomah dze adbyvaecca achystka scyokavyh vod Razmnazhayuchysya y masavaj kolkasci yany moguc sluzhyc prychynaj zyalyonaga i chyrvonaga cvicennya vady U shelfavyh zonah moray i akiyanay peravazhayuc geteratrofnyya eyglenidy Udzelniki pracesay samaachyshchennya vady indykatary zabrudzhanasci vadayomay arganichnymi rechyvami ab ekty labaratornyh dasledavannyay Pahodzhanne i evalyucyyaPytanne ab pahodzhanni eygleniday vyvuchaecca da cyaperashnyaga chasu Zvestak ab ih vykapnyovyh formah velmi mala i yany ne zusim peynyya Aposhniya dadzenyya pakazvayuc padabenstva budovy eygleniday z kinetaplastydami i pacvyardzhayuc pahodzhanne fotasintezuyuchyh viday ad byaskolernyh geteratrofnyh form LitaraturaMiheeva T Eyglenavyya vodarasci Encyklapedyya pryrody Belarusi U 5 i t T 5 Stayrastrum Yashchur Redkal I P Shamyakin gal red i insh Mn BelSE imya Petrusya Broyki 1986 583 s il 10 000 ekz Miheeva T Eyglenavyya vodarasci Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 18 Kn 1 Dadatak Shchytniki Yaya Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 2004 T 18 Kn 1 472 s 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0295 4 t 18 Kn 1 Protisty Rukovodstvo po zoologii pod red akademika RAN A F Alimova SPb Nauka 2000 T 1 679 s ISBN 5 02 025864 4 rusk