У паняцця ёсць і іншыя значэнні гл Баранавічы значэнні Бара навічы трансліт Baranavičy горад абласнога падпарадкавання ў

Бара́навічы (трансліт.: Baranavičy) — горад абласнога падпарадкавання ў Брэсцкай вобласці, цэнтр Баранавіцкага раёна. Знаходзіцца ў міжрэччы Шчары і яе прытоку Мышанкі, за 206 км ад Брэста. Вялікі чыгуначны і аўтамабільны вузел.

Горад

Баранавічы


Герб	Сцяг

Краіна	Беларусь
Вобласць	Брэсцкая
Каардынаты	53°07′57″ пн. ш. 26°01′04″ у. д.^HGЯO
Кіраўнік	Юрый Анатолевіч Грамакоўскі
Заснаваны	1627
Першая згадка	1627
Плошча	53 640 000 м²
Вышыня цэнтра	193 м
Насельніцтва	▼170 817 чал. (1 студзеня 2025)
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код
Паштовыя індэксы	225320, 225401, 225402, 225404, 225406–225411, 225413 і 225415–225417
Аўтамабільны код	1
СААТА	1410000000
Афіцыйны сайт	baranovichi-gik.gov.by

Баранавічы на карце Беларусі ±

Баранавічы на Вікісховішчы

Назва

Горад развіваўся вакол чыгуначнай станцыі "Баранавічы", назва якой ад вёскі Баранавічы, якая цяпер у складзе горада (заходняя частка вуліцы Шаўчэнкі). У гэтым рэгіёне ёсць і яшчэ адны Баранавічы.

Прозвішчы Барановіч, Бараноўскі, Баран фіксаваліся ў старых метрыках у касцёлах у суседніх Міры, Гарадзішчы. Думку пра сувязь назвы Баранавічаў з прозвішчам Барановіч выказваў тапаніміст В. Жучкевіч.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню Баранавічы згаданы пад 1627 годам у тэстаменце , дачкі ваяводы троцкага Аляксандра Хадкевіча, яна перадала маёнтак Мыш ў Навагародскім павеце Вялікага княства Літоўскага, у складзе з Баранавічамі іншымі вёскамі, у спадчыну свайму сыну, такім чынам Баранавічы сталі ўладаннем роду Сяняўскіх.

У 1666 годзе маёнтак Мыш разам з Баранавічамі набыў кашталян новагародскі Мікалай Уладзіслаў Юдзіцкі, які ў 1667 годзе заснаваў у Мышы езуіцкі калегіюм і перадаў яму сярод іншых зямельных уладанняў Баранавічы. У Баранавічах дзейнічала місійная станцыя езуітаў. За права валодаць Баранавічамі з езуітамі судзіліся Мікалай Геранім Сяняўскі і Г. Любамірскі, у 1683 годзе яны захапілі Мыш і навакольныя вёскі. На моцы судовых пастаноў Баранавічы зноў перайшлі ў валоданне Сяняўскіх. У 2-й палове XVIII стагоддзя Баранавічы перайшлі да Масальскіх і Несялоўскіх.

Расійская імперыя

Пасля падзелаў Рэчы Паспалітай у складзе Расійскай Імперыі.

Развіццё Баранавіч як горада звязана з будаўніцтвам Маскоўска-Брэсцкай чыгункі і яе чыгуначнай (названай ад вёскі), уведзенай у эксплуатацыю ў лістападзе 1871 года. Вакол станцыі ўзнік пасёлак, які ў сярэдзіне 1880-х гадоў налічваў каля 1,5 тыс. жыхароў, 120 дамоў. У маі 1884 года пасёлку нададзены статус мястэчка пад назвай Развадова (ад прозвішча ўладальніцы мясцовага маёнтка Развадоўскай). У снежні 1884 годзе пачаў дзейнічаць участак чыгункі Вільня—Лунінец—Пінск, новая станцыя Баранавічы Палескай чыгункі стала другім цэнтрам фарміравання горада. Пасёлак, што пачаў фарміравацца вакол станцыі, атрымаў назву Новыя Баранавічы. У 1890-я годзе пасёлкі аб’ядналі. Паводле перапісу 1897 года ў Баранавічах 8 718 жыхароў, 834 будынкі, 4 прадпрыемствы, двухкласныя школы чыгуначнікаў і дабрачыннага таварыства.

У рэвалюцыю 1905—1907 гадоў адбылося выступленне рабочых і салдатаў 1905 года. Напярэдадні Першай сусветнай вайны працавалі тры цагельныя, маслабойны, два лесапільныя, чыгуналіцейны заводы, тры фабрыкі млынавых жорнаў.

Першая сусветная вайна

У пачатку Першай сусветнай вайны ў Баранавічах размяшчалася Стаўка Вярхоўнага галоўнакамандуючага рускай арміяй. З верасня 1915 года акупіраваны германскімі войскамі. У ваколіцах Баранавічаў праходзіла лінія фронту. У чэрвені—ліпені 1916 года рускія войскі правялі Баранавіцкую аперацыю, але расійскі наступ быў няўдалы. 25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай тэрыторыя абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. Пасля адыходу немцаў 5 студзеня 1919 года ўстаноўлена савецкая ўлада, Баранавічы ў складзе Савецкай Беларусі. З 6 лютага 1919 года горад, цэнтр Баранавіцкага павета Мінскай губерні, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. У час польска-савецкай вайны 18 сакавіка 1919 года польскі атрад кавалерыі пад кіраўніцтвам маёра Уладзіслава Дамброўскага адбіў Баранавічы з рук бальшавікоў. Польскія войскі здабылі вялікую колькасць зброі, амуніцыі, іншых ваенных рэсурсаў, а таксама ўзялі ў палон шматлікіх бальшавіцкіх салдат. У ліпені 1920 года Баранавічы былі заняты бальшавікамі, але з верасня 1920 года ізноў акупіраваны польскімі войскамі.

У складзе Польскай Рэспублікі

Паводле Рыжскага міру з 1921 года Баранавічы з Заходняй Беларусі трапілі ў склад Польшчы, дзе былі цэнтрам Баранавіцкага павета Навагрудскага ваяводства. У 1924 годзе збудаваны драўляны касцёл Узвіжання Святога Крыжа. У горадзе пастаўлены, раней за варшаўскі, Помнік-магіла невядомага жаўнера. У 1938 годзе пачала працаваць радыёстанцыя Польскае Радыё Баранавічы, адной з мэт якой было супрацьстанне савецкай радыёпрапагандзе. У Баранавічах мела сядзібу брыгада КАП «Навагрудак», якая дзейнічала ў 1924—1937 гадах.

Баранавічы былі месцам дыслакацыі 2-й Навагрудская брыгады кавалерыі, у склад якой ўваходзілі: 25-ы полк уланаў вялікапольскіх (размяшчаўся ў Пружанах), 26-ы полк уланаў вялікапольскіх (ў Баранавічах), 27-ы полк уланаў імя караля Стэфана Баторага (у Нясвіжы), 4-ы полк стральцоў конных (у Плоцку), 9-ы дывізіён артылерыі коннай. У 1936—1939 гадах камандзірам брыгады быў Уладзіслаў Андэрс.

Другая сусветная вайна

З пачаткам Другой сусветнай вайны і паходу Чырвонай Арміі ў Заходнюю Беларусь 17 верасня 1939 года на тэрыторыі Баранавіцкага павета здзяйсняліся рабункі і забойствы, ахвярамі былі заможныя грамадзяне і супрацоўнікі польскай адміністрацыі. У Баранавічах кіраўнік магістрата Ян Венгжын сфарміраваў міліцыю, якая дзейнічала да прыходу ў горад Чырвонай Арміі, што адбылося цягам таго ж дня, але дзякуючы гэтай міліцыі горад быў адным з нешматлікіх месцаў Заходняй Беларусі, дзе напачатку паходу Чырвонай Арміі не было пагромаў.

З лістапада 1939 года горад у БССР, са снежня 1939 года — цэнтр Баранавіцкай вобласці. Дзейнічалі Баранавіцкі абласны драматычны тэатр, Баранавіцкі настаўніцкі інстытут.

З 27 чэрвеня 1941 года да 8 ліпеня 1944 года Баранавічы акупаваны нямецка-фашысцкімі захопнікамі. Акупанты зрабілі ў горадзе яўрэйскае гета, куды сагналі каля 15 тысяч яўрэяў Баранавічаў і навакольных вёсак. У дамах № 54 і 56 па Віленскай вуліцы і ў доме № 111 па вул. Шашэйнай з красавіка 1942 года па чэрвень 1944 года існавалі лагеры (спецыяльныя адборачныя пункты) для адпраўкі цывільнага насельніцтва на прымусовыя работы ў нацысцкую Германію. Штомесяц вывозілася па 300—400 чалавек. На станцыі Баранавічы-Цэнтральныя з сакавіка 1943 да ліпеня 1944 гадоў дзейнічаў лагер для грамадзянскага насельніцтва.

Супраць акупацыйных улад дзейнічалі і . Падчас акупацыі было знішчана ад 22 да 30 тысяч яўрэяў Баранавічаў і наваколля.

У складзе БССР

З 1954 года — у Брэсцкай вобласці, цэнтр Навамышскага, з 1957 года — Баранавіцкага раёнаў.

У другой палове 1940-х гадоў кіраўніцтва БССР стварала цяжкасці ў арганізацыі выезду жыхароў Баранавічаў, якія не хацелі жыць у СССР і імкнуліся з’ехаць у Польшчу ў яе пасляваенных межах. Улады стварылі паняцце асоба народжаная на тэрыторыі Беларусі. Такіх асоб аўтаматычна лічылі беларусамі і адмаўлялі ім у праве вызначэння сваёй нацыянальнасці паводле мовы або веравызнання. Пазней выезд у Польшчу для такіх асоб быў немагчымы. Польскія члены беларуска-польскай камісіі ў Баранавічах пісалі ў сваёй справаздачы: «беларускі бок… не гледзячы на тое, што ён сам бачыць і чуе… безумоўна вырашае, што яны беларусы, бо яны тут нарадзіліся».

8 сакавіка 1956 года ў гарадскую мяжу ўключаны вёскі і Балабанавіцкага сельсавета, 14 сакавіка 1962 года — вёска Каўпеніцкага сельсавета, 27 лютага 1978 года — хутар Храсты Навамышскага сельсавета, вёска Баранавічы і частка вёскі Вялікая Каўпеніца Каўпеніцкага сельсавета.

У незалежнай Беларусі

Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 9 ліпеня 2012 года № 306 «Аб некаторых пытаннях адміністрацыйна-тэрытарыяльнага ўладкавання г. Баранавічы і Баранавіцкага раёна» вёскі Анісімавічы, Бараўцы, Зорная, Узногі, а таксама часткі аграгарадка Русіно, вёсак Антанова, Гірава, Дубава, Вялікая Каўпеніца, Малая Каўпеніца, Прыазёрная і Янова Баранавіцкага раёна перададзены ў адміністрацыйнае падпарадкаванне Баранавічам. Такім чынам тэрыторыя горада павялічана на 30,4 кв.км, а насельніцтва на 8000 чалавек.

У 2020 годзе ў Баранавічах, як і ў іншых гарадах Беларусі адбывалася вялікая колькасць масавых акцыі супраць фальсіфікацыі вынікаў прэзідэнцкіх выбараў. Адной з самых масавых акцыі быў «Марш за свабоду» 16 жніўня 2020 года.

Насельніцтва

Дэмаграфія

сярэдзіна 1880-х гадоў— 1 500 чал.;
1897 год — 8 718 чал.
1912 год — 30 000 чал.;
1939 год — 27 000 чал.;
1959 год — 58 100 чал.;
1970 год — 101 500 чал.;
2006 год — 167 900 чал.;
2009 год — 168 240 чал. (перапіс);
2016 год — 179 122 чал.;
2017 год — 179 439 чал.;
2024 год — 171 361 чал.

Рэлігія

Большая частка вернікаў у Баранавічах — хрысціяне розных канфесій. Самыя вялікія хрысціянскія грамады:

праваслаўныя (каля 70 %)
каталікі (каля 12 %)
пратэстанты (каля 1-2 %)

У Баранавічах дзейнічаюць касцёлы Узвіжання Святога Крыжа, Маці Божай Фацімскай, Святога Зыгмунта, царквы Покрыва Багародзіцы, Аляксандра Неўскага і Святых Жонак-Міраносіц, а таксама некалькі пратэстанцкіх цэркваў.

У горадзе дзейнічае 21 рэлігійная грамада, 1 манаская грамада і 1 дабрачынная рэлігійная місія, якія належаць да 11 канфесій.

Эканоміка

Галоўныя галіны прамысловасці — машынабудаванне (Баранавіцкі станкабудаўнічы завод ЗАТ «Атлант», РУВП «», 558-ы авіяцыйны рамонтны завод), лёгкая (Баранавіцкая швейная фабрыка), харчовая (ААТ «Баранавіцкі малочны камбінат», Баранавіцкі хлебазавод). Іншыя буйныя прадпрыемствы: ААТ «Бархім», УП «Блік», УП «Завод Энергадэталь», УП «Мэблевая фабрыка „Лагуна“» і іншыя. Гасцініцы «Гарызонт», «Камсамольская», «Свіцязь» і інш.

Аб’ём экспарту — 83 млн дол. ЗША (2005). Пастаўкі ў больш як 40 краін свету (60 % — у Расію).

Баранавічы — буйны чыгуначны вузел, у горадзе размешчана 14 структурных падраздзяленняў (прадпрыемстваў) Баранавіцкага аддзялення Беларускай чыгункі, у т.л. станцыя Баранавічы-Паўночныя.

Геаграфія

Баранавічы размешчаны на Баранавіцкай раўніне ў міжрэччы Шчары і яе прытока Мышанкі. Перапад вышынь не перавышае 20 м. Сярэдняя вышыня цэнтра над узроўнем мора — 193 м. Горад выцягнуты з паўднёвага-захаду на паўночны-ўсход уздоўж чыгункі, якая злучае Брэст і Мінск. Найбліжэйшыя райцэнтры — Ляхавічы, Слонім, Нясвіж, Навагрудак і Ганцавічы. Плошча горад — 54,7 км² (2024). Прыкладная шчыльнасць насельніцтва — 3128 чалавек на км² (2024).

Праз выгоднае геаграфічнае размяшчэнне, Баранавічы сталі буйным вузлом найважнейшых чыгунак і аўтамабільных дарог. Паблізу Баранавіч таксама ідзе магістральнагы газаправод. У горадзе развітая сістэма энерга- і водазабеспячэння, у ваколіцах спрыяльныя ўмовы для сельскай гаспадаркі. У Баранавічах размешчаны шэраг буйных прамысловых прадпрыемстваў.

На 1 студзеня 2019 года ў Баранавічах зарэгістравана 81 829 легкавых аўтамабіляў. У горадзе жыве прыкладна 146 678 паўналетніх жыхароў. Такім чынам, на кожнага другога паўналетняга жыхара ў сярэдні прыпадае легкавы аўтамабіль.

Баранавічы не толькі адзін з буйнейшых гарадоў Беларусі па колькасці насельніцтва (8 месца ў Беларусі, але і адзін з важнейшых прамысловых, культурных і адукацыйных цэнтраў краіны.

Станам на пачатак 2021 года, у Баранавічаў было 24 гарады-пабрацімы.

Культура

Баранавіцкі краязнаўчы музей
Музей Гісторыі Баранавіцкага аддзялення Беларускай чыгункі
Музей чыгуначнай тэхнікі

Штогод праводзіцца рэспубліканскі фестываль духавай музыкі «».

Адукацыя

У Баранавічах дзейнічае 16 сярэдніх, 3 музычныя, мастацкая і харэаграфічная школы, 5 гімназій і 1 ліцэй.

Таксама Баранавічы у дзейнічаюць установы прафесійна-тэхнічнай асветы:

Баранавіцкі прафесійна-тэхнічны каледж сферы абслугоўвання
Баранавіцкі тэхналагічны каледж Белкаапсаюзу
Баранавіцкі прафесійны ліцэй машынабудавання
Баранавіцкая прафэсійна-тэхнічны каледж будаўнікоў № 61

З вышэйшых адукацыйных устаноў ў Баранавічах толькі Баранавіцкі дзяржаўны ўніверсітэт (БарДУ)

СМІ

Выдавалася газета «Intex-press».
У Баранавічах знаходзіцца праўленне беларускай «Асацыяцыі выдаўцоў рэгіянальнай прэсы „Аб’яднаныя Масмедыі“».
Газета «»
Электроннае выданне «»

Турыстычная інфармацыя

«Лодачкі» адна з папулярных мясцовых страў. Гатаванне

Гасцініцы «Гарызонт», «Камсамольская», «Свіцязь» і іншыя
«Востраў Закаханых»

Славутасці

Сакральная архітэктура

Пакроўскі сабор (1924—1931), сем мазаічных пано (1902—1911), вул. Куйбышава — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Г000041шыфр 112Г000041
Крыжаўзвіжанскі касцёл (1924—1925), вул. Куйбышава, 34 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Г000042шыфр 113Г000042
Касцёл Маці Божай Фацімскай (1998)
Царква Святых Жонак-Міраносіц
Царква Святога Аляксандра Неўскага
Касцёл Святога Яна Паўла II
Сінагога (канец XIX ст.)
Свята-Георгіеўская царква (2016)
(2013)

Крыжаўзвіжанскі касцёл (1924—1925)
Пакроўскі сабор (1924—1931)
Царква Святога Аляксандра Неўскага
Царква Святых Жонак-Міраносіц

Гістарычная забудова

Гістарычная забудова горада (канец XIX — пачатак XX стагоддзяў)
Будынак (1930-я), вул. Пірагова, 5 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Г000044шыфр 113Г000044
Будынак банка (1927—1929), вул. Савецкая, 77 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Г000045шыфр 113Г000045
Будынак аптэкі Лаеўскага (1930-я), вул. Тэльмана, 15 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Г000046шыфр 113Г000046
Будынак пажарнага дэпо (1930-я), вул. Тэльмана, 21 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Г000047шыфр 113Г000047
Будынак (пачатак ХХ стагоддзя), вул. Фралянкова, 11 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Г000048шыфр 113Г000048
Будынак (1902), вул. Фралянкова, 50 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Г000049шыфр 113Г000049
Будынак радыёстанцыі (1930-я), вул. Камсамольская, 65 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Г000040шыфр 113Г000040
Ешыбот (1899)
Кашары Стаўкі Вярхоўнага Галоўнакамандуючага
Сядзіба Каралеўскіх (1871)
Сядзіба Развадоўскіх (канец XIX — пачатак XX стагоддзяў)
Стары парк
Першы 9-павярховы дом у Баранавічах

Аптэка
Фралянкова, 50
Фралянкова, 11
Пірагова, 5
Будынак банка
Будынак пажарнага дэпо
Будынак радыёстанцыі
Чыгуначны вакзал
Першы 9-павярховы дом у горадзе

Помнікі

Мемарыяльны комплекс лётчыкам дальняй авіяцыі
Памятны знак у гонар Георгія Мікітавіча Халасцякова, Героя Савецкага Саюза
Памятны знак у памяць 3400 вязняў Баранавіцкага гета, расстраляных у раёне «Зялёнага моста» вясной 1942 года.
Помнік воінам-аўтамабілістам, вул. Тэльмана
Паравоз-помнік
Помнік У. І. Леніну (1960), пл. Леніна — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Ж000043шыфр 113Ж000043
Мемарыяльны комплекс «Урочышча Гай» (1971—1972), урочышча Гай — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Д000050шыфр 113Д000050
Мемарыяльны комплекс «Памяць» на месцы забойства і пахавання 31 тыс. савецкіх ваеннапалонных — вязняў канцлагера № 337 (1964, 2005), вул. Брэсцкая — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Д000022шыфр 113Д000022
Воінскі ўчастак грамадзянскіх могілак (1944), могілкі на вул. Загараднай — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Д000023шыфр 113Д000023
Помнік воінам і партызанам, якія вызвалялі г. Баранавічы ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў 8 ліпеня 1944 года (1964, 1984), вул. Леніна — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Д000024шыфр 113Д000024
Мемарыяльны комплекс на магіле ахвяраў фашысцкага тэрору — вязняў Баранавіцкага гета (1944), вул. Чарнышэўскага — Рагулі — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Д000025шыфр 113Д000025
Памятны знак у гонар партызан Баранавіцкага злучэння (2003), вул. Чкалава, у скверы — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Д000026шыфр 113Д000026
(1949), вул. Камсамольская — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Ж000039шыфр 113Ж000039
Помнік самалёту МіГ-19
Помнік самалёту МіГ-29 каля кантрольна-прапускнога пункту 61-й знішчальнай авіябазы
Помнік жабе

Помнік МіГ-19
Помнік жабе

Страчаная спадчына

Каталіцкая капліца (пач. XX ст.)
Царква (пач. XX ст.)
Царква могілкавая (пач. XX ст.)

Вядомыя асобы

Яша Бурш (1929—2007) — мастак, беларускі паэт-мадэрніст у Польшчы.
Ігар Варашкевіч (нар. 1960) — беларускі рок-музыкант, мастак.
Роберт Васілевіч Грынкевіч (нар. 1941) — беларускі архітэктар.
Алена Дылько (нар. 1988) — беларуская веласіпедыстка.
Андрэй Мікалаевіч Жук (1976—2019) — французскі ваеннаслужачы беларускага паходжання, кавалер Ордэна Ганаровага легіёна.
Павел Жук (1956—2022) — выдавец беларускага незалежнага друку.
Ян Збажына (1964—2011) — беларускі паэт і празаік.
Уладзімір Мікалаевіч Карват, першы Герой Беларусі
Марыя Логвінава (нар. 1992) — беларуская веласіпедыстка
Ігар Лосік (1992) — беларускі блогер i палітычны вязень
Валерыя Ільінічна Навадворская (1950—2014) — расійскі палітычны дзеяч, дысідэнтка, праваабаронца
Наталля Вячаславаўна Сазановіч
Віктар Паўлавіч Сільноў (1911—1972) — беларускі інжынер-будаўнік.
Валянцін Таўлай (1914—1947) — беларускі паэт, літаратуразнавец, грамадскі дзеяч.
Георгій Мікітавіч Халасцякоў (1902—1983) — савецкі военачальнік, віцэ-адмірал, Герой Савецкага Саюза.
Юрый Іванавіч Хілько (нар. 1960) — беларускі мастак, педагог.
Юлія Хітрая
Кандрат Церах — апошні міністр гандлю СССР (1986—1991).
Тамара Васільеўна Шукала (нар. 1955) — беларускі палітык.
Ігар Канстанцінавіч Хлабукін (нар. 1973) — беларускі палітык.
Павел Іванавіч Папко (нар. 1983) — беларускі палітык.
Алесь Пікула (1980—2009) — беларускі грамадска-палітычны дзеяч з Баранавічаў.
Уладзімір Русак (1949—2019) — праваслаўны дыякан, публіцыст, дысідэнт у СССР, палітычны зняволены ў СССР.
(1970—2018) — беларускі музыка, актывіст
Мая Беразоўская (1893-1978) - мастачка, ілюстратарка, карыкатурыст, сцэнограф.

Партнёрскія гарады

Хейнала (1978)
Штокерау (1989)
Васілеастроўскі раён, Санкт-Пецярбург (1998)
(1997)
Ферара (1998)
Карлава (1999)
Мыцішчы (2000)
Бяла Падляска (2001)
Шаўляй (2001)
Кінешма (2002)
(2005)
, Масква (2007)
(2007)
(2007)
Калінінград (2007)
(2008)
Павет Суленцын (2009)
Палтава (2010)
(2011)
Чачак (2013)
Магадан (2018)
Кузнецк (2022)
Обнінск (2023)

Гл. таксама

Баранавіцкае выступленне рабочых і салдатаў, 1905
Баранавіцкая аперацыя, 1916
Польскае Радыё Баранавічы
Баранавіцкі абласны драматычны тэатр
Абарона Баранавічаў, 1941
Царква Святых Жонак-Міраносіц
Гарады Брэсцкай вобласці
Гарады Беларусі
Спіс вуліц Баранавічаў

Крыніцы

Численность населения на 1 января 2025 г. и среднегодовая численность населения за 2024 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Белстат, 2025.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q133574508"></a>
Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU)
geneteka.genealodzy.pl (нявызн.).
geneteka.genealodzy.pl (нявызн.).
geneteka.genealodzy.pl (нявызн.).
geneteka.genealodzy.pl (нявызн.).
Краткий топонимический словарь Белоруссии / В.А. Жучкевич. — Мн.: Изд-во БГУ, 1974. — 448 с. С. 17.
Справочник о немецко-фашистских лагерях… — С. 5.Са спасылкай на: Архив УКГБ по Брестской области.
Lech Wyszczelski: Wstępna faza walk. W: Lech Wyszczelski: Wojna polsko-rosyjska 1919—1920. Wyd. 1. Warszawa: Bellona, 2010, s. 70. ISBN 978-83-11-11934-5.
Калi манумент з арлом у Баранавiчах змянiлi на Сталiна. Забытыя помнікі панскага часу
Marek A. Koprowski: Białoruś. Uparte trwanie polskości. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2006, s. 135—136. ISBN 978-83-7441-409-8.
Wierzbicki, M. Mordy i grabieże po 17 września 1939 roku // Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II RP pod okupacją sowiecką 1939—1941 / Marek Wierzbicki. — Wyd. 2. Warszawa: Stowarzyszenie Kulturalne Fronda, 2007. S. 129—130; seria: Biblioteka historyczna Frondy. ISBN 978-83-88747-76-2
Катастрофа евреев в Белоруссии, 1941—1944. — Тель-Авив: Библиотека Матвея Черного, 2000. — 432 с. — ISBN 965-7094-24-0.
Справочник о немецко-фашистских лагерях, гетто, других местах принудительного содержания гражданского населения на временно оккупированной территории Беларуси в период Великой Отечественной войны 1941—1945 годов / Государственный комитет по архивам и делопроизводству Республики Беларусь; [Авторы-составители: В. И. Адамушко, О. В. Бирюкова, М. И. Богдан и др.; Научный редактор В. И. Адамушко]. — Минск: Натако, 1998. — 80 с.: табл. — С. 5. — ISBN 985-6075-10-6. Са спасылкай на: Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь. — Ф. 861. — Воп. 1. — Спр. 1. — Арк. 11; Дзяржаўны архіў Расійскай Федэрацыі. — 7021. — Воп. 81. — Спр. 102. — Л. 10.
Памяць: Гіст.-дакум. хроніка горада Баранавічы і Баранавіцкага раёна // Г. К. Кісялёў (галоўны рэдактар), Р. Б. Венцэль, М. К. Дзёмін і інш. (рэдкал.), М. І. Бернат (укладальнік). — Мн.: БЕЛТА, 2000. — 736 с.: іл. — ISBN 985-6302-28-5.
"Барановичи". Российская еврейская энциклопедия. Архівавана з арыгінала 4 сакавіка 2016. Праверана 2016-05-25. Архіўная копія (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016. Праверана 25 мая 2016.Архіўная копія (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016. Праверана 25 мая 2016.
Ruchniewicz, M. Stosunki narodowościowe w latach 1939—1948 na obszarze tzw. Zachodniej Białorusi // Przemiany narodowościowe na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej 1931—1948 / pod red. S. Ciesielskiego. — Toruń: 2003. S. 309.
Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР ад 8 сакавіка 1956 г. Аб уключэнні вёсак Свяцілавічы і Храсты Новамышскага раёна Брэсцкай вобласці ў гарадскую мяжу горада Баранавічы // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1956, № 3.
Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР Аб уключэнні ў гарадскую мяжу горада Баранавічы вёскі Жлобін Каўпеніцкага сельсавета Баранавіцкага раёна ад 14 сакавіка 1962 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1962, № 9 (968).
Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР ад 27 лютага 1978 г. № 150 Аб уключэнні ў гарадскую мяжу горада Баранавічы хутара Храсты Навамышскага сельсавета, вёскі Баранавічы, часткі вёскі Вялікая Каўпеніца Каўпеніцкага сельсавета Баранавіцкага раёна Брэсцкай вобласці // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1978, № 7 (1561).
Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (30 сакавіка 2016). Праверана 3 красавіка 2017.
Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.
Минус два Городища. На сколько сократилось население Барановичей за пять лет (нявызн.).
Афіцыйная старонка «Асацыяцыі выдаўцоў рэгіянальнай прэсы „Аб'яднаныя Масмедыі“» (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2016. Праверана 28 снежня 2013.
Памёр патрыёт адраджэньня з Баранавічаў Валер Шыла https://www.svaboda.org/a/28994483.html

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Баранавічы

[_92ea0e2b97e987e1-1] Численность населения на 1 января 2025 г. и среднегодовая численность населения за 2024 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Белстат, 2025.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q133574508"></a>

[NNP-2] Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU)

[3] teka.genealodzy.pl (нявызн.).

[4] teka.genealodzy.pl (нявызн.).

[5] teka.genealodzy.pl (нявызн.).

[6] teka.genealodzy.pl (нявызн.).

[7] Краткий топонимический словарь Белоруссии / В.А. Жучкевич. — Мн.: Изд-во БГУ, 1974. — 448 с. С. 17.

[:0-8] Справочник о немецко-фашистских лагерях… — С. 5.Са спасылкай на: Архив УКГБ по Брестской области.

[Wyszczelski-9] Lech Wyszczelski: Wstępna faza walk. W: Lech Wyszczelski: Wojna polsko-rosyjska 1919—1920. Wyd. 1. Warszawa: Bellona, 2010, s. 70. ISBN 978-83-11-11934-5.

[:1-10] Калi манумент з арлом у Баранавiчах змянiлi на Сталiна. Забытыя помнікі панскага часу

[koprowski-11] Marek A. Koprowski: Białoruś. Uparte trwanie polskości. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2006, s. 135—136. ISBN 978-83-7441-409-8.

[Wierzbicki-12] Wierzbicki, M. Mordy i grabieże po 17 września 1939 roku // Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II RP pod okupacją sowiecką 1939—1941 / Marek Wierzbicki. — Wyd. 2. Warszawa: Stowarzyszenie Kulturalne Fronda, 2007. S. 129—130; seria: Biblioteka historyczna Frondy. ISBN 978-83-88747-76-2

[kniha-13] Катастрофа евреев в Белоруссии, 1941—1944. — Тель-Авив: Библиотека Матвея Черного, 2000. — 432 с. — ISBN 965-7094-24-0.

[14] Справочник о немецко-фашистских лагерях, гетто, других местах принудительного содержания гражданского населения на временно оккупированной территории Беларуси в период Великой Отечественной войны 1941—1945 годов / Государственный комитет по архивам и делопроизводству Республики Беларусь; [Авторы-составители: В. И. Адамушко, О. В. Бирюкова, М. И. Богдан и др.; Научный редактор В. И. Адамушко]. — Минск: Натако, 1998. — 80 с.: табл. — С. 5. — ISBN 985-6075-10-6. Са спасылкай на: Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь. — Ф. 861. — Воп. 1. — Спр. 1. — Арк. 11; Дзяржаўны архіў Расійскай Федэрацыі. — 7021. — Воп. 81. — Спр. 102. — Л. 10.

[pamiać-15] Памяць: Гіст.-дакум. хроніка горада Баранавічы і Баранавіцкага раёна // Г. К. Кісялёў (галоўны рэдактар), Р. Б. Венцэль, М. К. Дзёмін і інш. (рэдкал.), М. І. Бернат (укладальнік). — Мн.: БЕЛТА, 2000. — 736 с.: іл. — ISBN 985-6302-28-5.

[rujen-16] "Барановичи". Российская еврейская энциклопедия. Архівавана з арыгінала 4 сакавіка 2016. Праверана 2016-05-25. Архіўная копія (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016. Праверана 25 мая 2016.Архіўная копія (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016. Праверана 25 мая 2016.

[Ruchniewicz-17] Ruchniewicz, M. Stosunki narodowościowe w latach 1939—1948 na obszarze tzw. Zachodniej Białorusi // Przemiany narodowościowe na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej 1931—1948 / pod red. S. Ciesielskiego. — Toruń: 2003. S. 309.

[18] Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР ад 8 сакавіка 1956 г. Аб уключэнні вёсак Свяцілавічы і Храсты Новамышскага раёна Брэсцкай вобласці ў гарадскую мяжу горада Баранавічы // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1956, № 3.

[19] Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР Аб уключэнні ў гарадскую мяжу горада Баранавічы вёскі Жлобін Каўпеніцкага сельсавета Баранавіцкага раёна ад 14 сакавіка 1962 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1962, № 9 (968).

[:2-20] Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР ад 27 лютага 1978 г. № 150 Аб уключэнні ў гарадскую мяжу горада Баранавічы хутара Храсты Навамышскага сельсавета, вёскі Баранавічы, часткі вёскі Вялікая Каўпеніца Каўпеніцкага сельсавета Баранавіцкага раёна Брэсцкай вобласці // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1978, № 7 (1561).

[2016-Estimate-21] Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (30 сакавіка 2016). Праверана 3 красавіка 2017.

[2017-Estimate-22] Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.

[Cite_web-23] Минус два Городища. На сколько сократилось население Барановичей за пять лет (нявызн.).

[am-24] Афіцыйная старонка «Асацыяцыі выдаўцоў рэгіянальнай прэсы „Аб'яднаныя Масмедыі“» (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2016. Праверана 28 снежня 2013.

[25] Памёр патрыёт адраджэньня з Баранавічаў Валер Шыла https://www.svaboda.org/a/28994483.html