Беларусь
Deutschland
United States
France
Қазақстан
Lietuva
Россия
ประเทศไทย
Украина
Паліталогія грэч πολιτικός дзяржаўныя грамадскія справы навука аб палітыцы аб заканамернасцях развіцця палітычнага працэ
Паліталогія
Паліталогія (грэч. πολιτικός — дзяржаўныя, грамадскія справы) — навука аб палітыцы, аб заканамернасцях развіцця палітычнага працэсу, палітычнай сістэмы і ўлады; аб сутнасці, формах і метадах дзейнасці ўсіх суб'ектаў палітыкі. Вывучае палітычнае жыццё грамадства, палітычныя працэсы, сістэмы і з'явы, дзейнасць людзей, якая накіравана на заваяванне, утрыманне і выкарыстанне ўлады. Як навука склалася да сярэдіны XX ст.
| Паліталогія | |
|---|---|
| Звязаная асоба | Maurice Duverger[d] і Элінар Острам |
| Прадмет вывучэння | палітыка |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Аб'ект і прадмет
Аб'ект паліталогіі — палітычнае жыццё грамадства ў яго розных праяўленнях, усталяванне і функцыянаванне палітычнай улады.
Прадмет паліталогіі — заканамернасці палітычнага жыцця вялікіх сацыяльных супольнасцей і малых груп людзей, узнікнення, развіцця і функцыянавання механізмаў улады, палітычных поглядаў і інтарэсаў, палітычнай дзейнасці, развіцця палітычных працэсаў у цэлым.
Асновай паліталогіі як тэорыі і практыкі з'яўляюцца адносіны паміж палітычнымі суб'ектамі адносна ўлады з мэтай рэалізацыі сваіх карэнных інтарэсаў. Уводныя фактары — сілы, якія ў дэмакратыях складаюць важную частку ўдзелу людзей у палітычным працэсе; выводныя фактары — заканадаўчая сістэма, выканаўчая і судовая галіны ўлады.
Раздзелы
Паліталогія складаецца з раздзелаў:
- тэорыя і метадалогія палітыкі — раскрывае асновы палітыкі і палітычных адносін, сутнасць і змест палітыкі і ўлады, іх прыкметы, функцыі і заканамернасці развіцця;
- тэорыя палітычных сістэм — даследуе сутнасць, структуру і функцыі палітычных сістэм, дае іх параўнальны аналіз, характарыстыку палітычных інстытутаў (дзяржавы, партый, аб’яднанняў, рухаў і г.д.);
- тэорыя кіравання сацыяльна-палітычнымі працэсамі — вызначае мэты, задачы і формы палітычнага кіраўніцтва грамадствам, механізмы прыняцця і рэалізацыі рашэння;
- гісторыя палітычных вучэнняў і палітычная ідэалогія — раскрываюць змест дактрын сучаснасці, ролю і функцыі палітычнай ідэалогіі і свядомасці;
- тэорыя міжнародных адносін — разглядае праблемы знешняй і сусветнай палітыкі, глабальныя праблемы.
Гісторыя
Паліталогія як самастойная навуковая дысцыпліна ў сучасным яе разуменні склалася ў канцы ХІХ — пачатку ХХ ст. Гэта стала магчымым у выніку развіцця публічнай палітыкі, як адносна аўтаномнай сферы жыцця грамадства, умацавання дзяржаўных і палітычных інстытутаў, якія склалі сучасную палітычную сістэму (парламентарызм, падзел уладаў, , узнікненне партый) і развіцця метадалогіі даследаванняў (з’яўленне біхевіярысцкіх, эмпірычных метадаў).
У 1857 годзе ў Калумбійскім каледжы ЗША ствараецца кафедра «Гісторыя і палітычная навука», а ў 1880 — першая школа палітычнай навукі. У 1903 была ўтворана Амерыканская асацыяцыя палітычных навук. У 1871 у Францыі была створана свабодная школа палітычнай навукі — сёння . У 1895 заснавана .
У ХХ ст. працэс вылучэння паліталогіі ў самастойную навучальную і вучэбную дысцыпліну завяршыўся, вылучыліся яе галоўныя нацыянальныя школы і кірункі. Яшчэ ў 1948 годзе ЮНЭСКА рэкамендавала ўсім краінам курс паліталогіі для вывучэння ў ВНУ. Пад эгідай ЮНЭСКА у 1949 годзе была створана Міжнародная асацыяцыя палітычнай навукі (МАПН). У СССР паліталогія як навука вывучаецца толькі з 1989 года, да гэтага часу яна як самастойная навука не прызнавалася і трактавалася як антымарксісцкая, буржуазная ілжэнавука.
За апошнія дзесяцігоддзі ў Беларусі створаны Інстытут сацыялогіі (працуе аддзел паліталогіі), Незалежны інстытут сацыяльна-эканамічных і палітычных даследаванняў і іншыя паліталагічныя цэнтры. У 1993 годзе заснаваны Беларуская асацыяцыя палітычных навук (прэзідэнт У. Бабкоў) і Асацыяцыя палітолагаў Беларусі, пазней створана Беларуская акадэмія палітычных навук (прэзідэнт С. Рашэтнікаў). У 1992 годзе ў БДУ было адчынена аддзяленне паліталогіі, на якім вядзецца падрыхтоўка прафесійных палітолагаў, паліталогія выкладаецца ва ўсіх ВНУ Беларусі.
Сумежныя прадметы
Сумежныя прадметы паліталогіі — палітычная філасофія і публічная адміністрацыя. Палітфіласофія шукае ўнутраныя прычыны палітыкі і этыку публічных паводзінаў. З іншага боку, публічная адміністрацыя аналізуе практыку кіравання.
Зноскі
- mgup.by Архівавана 10 ліпеня 2019.
- А. П. Угроватов. Политология: словарь-справочник. — Новосибирск: ЮКЭА, 2006. — 486 с.
Літаратура
- Бубнаў Ю. М., Пушкін І. А. Паліталогія: Курс лекцый. — Магілёў: УА МДУХ, 2006. — 176 с.
- Катляроў І. Р. Паліталогія // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 12: Палікрат — Праметэй / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 12. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0198-2 (т. 12).
- Ўінтэр Г. Р. Канфлікт і кампраміс: Уводзіны ў палітычную навуку / Г. Р. Ўінтэр, Т. Д. Бэлоўз; Навук. рэд. В. Маруцік; Пер. з анг. В. Маруціка. — Мн.: Тэхналогія, 2002. — 507 с. ISBN 985-458-074-1
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, сэкс, gif, png, малюнак, музыка,песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Palitalogiya grech politikos dzyarzhaynyya gramadskiya spravy navuka ab palitycy ab zakanamernascyah razviccya palitychnaga pracesu palitychnaj sistemy i ylady ab sutnasci formah i metadah dzejnasci ysih sub ektay palityki Vyvuchae palitychnae zhyccyo gramadstva palitychnyya pracesy sistemy i z yavy dzejnasc lyudzej yakaya nakiravana na zavayavanne utrymanne i vykarystanne ylady Yak navuka sklalasya da syarediny XX st PalitalogiyaZvyazanaya asobaMaurice Duverger d i Elinar OstramPradmet vyvuchennyapalityka Medyyafajly na VikishovishchyAb ekt i pradmetAb ekt palitalogii palitychnae zhyccyo gramadstva y yago roznyh prayaylennyah ustalyavanne i funkcyyanavanne palitychnaj ulady Pradmet palitalogii zakanamernasci palitychnaga zhyccya vyalikih sacyyalnyh supolnascej i malyh grup lyudzej uzniknennya razviccya i funkcyyanavannya mehanizmay ulady palitychnyh poglyaday i intaresay palitychnaj dzejnasci razviccya palitychnyh pracesay u celym Asnovaj palitalogii yak teoryi i praktyki z yaylyayucca adnosiny pamizh palitychnymi sub ektami adnosna ylady z metaj realizacyi svaih karennyh intaresay Uvodnyya faktary sily yakiya y demakratyyah skladayuc vazhnuyu chastku ydzelu lyudzej u palitychnym pracese vyvodnyya faktary zakanadaychaya sistema vykanaychaya i sudovaya galiny ylady RazdzelyPalitalogiya skladaecca z razdzelay teoryya i metadalogiya palityki raskryvae asnovy palityki i palitychnyh adnosin sutnasc i zmest palityki i ylady ih prykmety funkcyi i zakanamernasci razviccya teoryya palitychnyh sistem dasledue sutnasc strukturu i funkcyi palitychnyh sistem dae ih paraynalny analiz haraktarystyku palitychnyh instytutay dzyarzhavy partyj ab yadnannyay ruhay i g d teoryya kiravannya sacyyalna palitychnymi pracesami vyznachae mety zadachy i formy palitychnaga kiraynictva gramadstvam mehanizmy prynyaccya i realizacyi rashennya gistoryya palitychnyh vuchennyay i palitychnaya idealogiya raskryvayuc zmest daktryn suchasnasci rolyu i funkcyi palitychnaj idealogii i svyadomasci teoryya mizhnarodnyh adnosin razglyadae prablemy zneshnyaj i susvetnaj palityki glabalnyya prablemy GistoryyaPalitalogiya yak samastojnaya navukovaya dyscyplina y suchasnym yae razumenni sklalasya y kancy HIH pachatku HH st Geta stala magchymym u vyniku razviccya publichnaj palityki yak adnosna aytanomnaj sfery zhyccya gramadstva umacavannya dzyarzhaynyh i palitychnyh instytutay yakiya sklali suchasnuyu palitychnuyu sistemu parlamentaryzm padzel uladay uzniknenne partyj i razviccya metadalogii dasledavannyay z yaylenne biheviyarysckih empirychnyh metaday U 1857 godze y Kalumbijskim kaledzhy ZShA stvaraecca kafedra Gistoryya i palitychnaya navuka a y 1880 pershaya shkola palitychnaj navuki U 1903 byla ytvorana Amerykanskaya asacyyacyya palitychnyh navuk U 1871 u Francyi byla stvorana svabodnaya shkola palitychnaj navuki syonnya U 1895 zasnavana U HH st praces vyluchennya palitalogii y samastojnuyu navuchalnuyu i vuchebnuyu dyscyplinu zavyarshyysya vyluchylisya yae galoynyya nacyyanalnyya shkoly i kirunki Yashche y 1948 godze YuNESKA rekamendavala ysim krainam kurs palitalogii dlya vyvuchennya y VNU Pad egidaj YuNESKA u 1949 godze byla stvorana Mizhnarodnaya asacyyacyya palitychnaj navuki MAPN U SSSR palitalogiya yak navuka vyvuchaecca tolki z 1989 goda da getaga chasu yana yak samastojnaya navuka ne pryznavalasya i traktavalasya yak antymarksisckaya burzhuaznaya ilzhenavuka Za aposhniya dzesyacigoddzi y Belarusi stvorany Instytut sacyyalogii pracue addzel palitalogii Nezalezhny instytut sacyyalna ekanamichnyh i palitychnyh dasledavannyay i inshyya palitalagichnyya centry U 1993 godze zasnavany Belaruskaya asacyyacyya palitychnyh navuk prezident U Babkoy i Asacyyacyya palitolagay Belarusi paznej stvorana Belaruskaya akademiya palitychnyh navuk prezident S Rashetnikay U 1992 godze y BDU bylo adchynena addzyalenne palitalogii na yakim vyadzecca padryhtoyka prafesijnyh palitolagay palitalogiya vykladaecca va ysih VNU Belarusi Sumezhnyya pradmetySumezhnyya pradmety palitalogii palitychnaya filasofiya i publichnaya administracyya Palitfilasofiya shukae ynutranyya prychyny palityki i etyku publichnyh pavodzinay Z inshaga boku publichnaya administracyya analizue praktyku kiravannya Znoskimgup by Arhivavana 10 lipenya 2019 A P Ugrovatov Politologiya slovar spravochnik Novosibirsk YuKEA 2006 486 s LitaraturaBubnay Yu M Pushkin I A Palitalogiya Kurs lekcyj Magilyoy UA MDUH 2006 176 s Katlyaroy I R Palitalogiya Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 12 Palikrat Prametej Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 2001 T 12 576 s 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0198 2 t 12 Ўinter G R Kanflikt i kampramis Uvodziny y palitychnuyu navuku G R Ўinter T D Beloyz Navuk red V Marucik Per z ang V Marucika Mn Tehnalogiya 2002 507 s ISBN 985 458 074 1